تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



زە
(باک.): زێ، زی. ئەندامی شەرمی ووڵاخ و ئاژاڵ و ماڵاتانە
زە(هەورا.):
(هەورا.): زاوزێ
بۆره زەلام
[[1- بۆره/2+زه لام]]
«نت.»، 1- کابرایەکی نەناسراو. «وە عەلەیک سسەلام، ئەێ بۆره زەلام، ترخێنەی بێ تام، له بەرت هەلناستام. 2- «مج.» پیاوی کەتەی گەورە.* «هل.» شێته زەلام.
گۆی زەوی
خڕکەی زەوی.
سەرچاوە: نالی
* مامۆستا شێخ بابەڕەسووڵی عەبابەیلێ ئەیگێڕایەوە کەوا بیستوویە لەناو فەقێ موستەعیدەکانی شێخەوڵای خەرپانیدا تا موفتیی زەهاویی لە مەجلیسدا بووبێ مەلایاسینی تەشاری مافی قسەکردنی نەبوە و، مەلا یاسین له مەجلیسدا بووبێ مەلا یووسفی تەوێڵەیی مافی قسە کردنی نەبوە و، تا مەلا یووسفیش له مەجلسیدا بووبێ نالییی مافی قسەکردنی نەبوە، واتە
نالییی پلەی چوارەمی بووە لەناویانا. لەوانەیە ئەم بەیتی « حەربا » یەش پەیوەندێکی بەم مەسەلەیەوە هەبێ، هەروەها لەوانەیه پارچە شیعری « ئەحوەلی تەفرەقە نەظەر..» یش، وەک له شوێنی خۆیدا ئیشارەتمان بۆ کرد، لایەکی ئەم مەسەلەیەمان بۆ ڕوون بکاتەوە.

نەییری ئەعظەم وەها تاوی دەدا وەک مەنجەنیق
بۆ دەوامی ڕۆژپەرستیی جەمعی حەربای دێتە ناو
ئانیلە(زەن)
ئاوونگە(زەن)
ئاوڵە(زەن.، بابا.، هەورا)
(هەو)خووریکە، هاوڵە، هاوڵە سێ جوورە: ئاوڵەی بڵاو: خروێرکەی بڵاو._ی خوێنپژ: خروێرکەی خووێن پژ._ی سفت: خروێرکەی سفت، ووردەبرین و زیپکەیەکە لە ئەندامی منداڵان دێتەدەرێ
ئاوەرخت(زەن)
ئاپۆرە(هەمە. ڕۆژ.، جەبا.، زەن.)
ئاڵی زەنگان
[] ئاڵ + ١- ئی + زەنگ «شەوزەنگ» + ٢- ئان/ ١ ]]
«نتـ.»، «مکـ.» ١- ئەو مەوجوودە خەیاڵییەیە کە پێی دەڵێن ئاڵ. «تمـ. ڵ ١- ئاڵە» ● «لە قسان ئاڵی زەنگانە، لە کاران ڕیخ بە لینگانە»، «کنـ.» بە کەسێ دەگوترێ کە بە قسە هیچی نەهێشتبێتەوە و بە کردەوەش هیچی لە دەست نەیێ. ٢- «کنـ.» خێرا، چاپوک.
ئایشەوان(هەورا.، زەن.، دەر)
ئیزیرە(زەن)
ئینی(بۆ.، زەن)
ڕۆژی هەینی(باد) ئینی، (زەن) دێن، (ئەردە) ناز، ئەدا، ئان، شۆخی
ئینێلە(زەن)
ئەزدین زەری(باک)
جوورە پارچەیێکی باش و نرخدارە. جوورە هەڵپەڕینێکە
ئەستڕی زەردکە
بە شینی گیایەکی زۆر زەردو جووانە بەووشکی دەبێتە دڕووزەردە، دڕکەزەردە
ئەسر(زەن.، فە)
ئەسکڵ(داو.، زەن.، جەبا)
پۆڵووی ئاووری،(هەورا)نێک، ئێسکەکەی سەرەوەی ڕانییە
باچە(شەبە.، زەن)
بای زەمەن
دیو باد، تُند باد.
بای زەمەن
بای سەخت. [گەردەلوول]