تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



ڕۆزنامە
نووسراوێ کە دەنگوباسی ڕۆژانەی تێدایە
ڕۆزنامە
ڕیزنای
فرو ریزاندن
ڕەزنه
(هەورا.): ڕازیانه (گیا)
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ڕەگەزناس
ڕەگەزناس
ڕەچەڵەکناس.-ی:ڕەچەڵەکناسی
ڕەگەزنامە+ ڕاژێری+ نەتەوایەتی
بریتیە لەو پێوەندییە سیاسی و مەعنەوییەی کە کەسێک بە دەوڵەتێکی تایبەتەوە گرێ دەدات. لە ڕاستیدا پێوەندی تاک و دەوڵەت، پێوەندییەکی سیاسییە، ئەو کەسەی کە سەر بە نەتەوەی وەڵاتێکی دیاریکراوە پێی دەگوترێ هاووەڵاتی. ئەو کەسەش کە سەر بە هیچ نەتەوەیەک نەبێت پێی دەگوترێ ئاپاترید*.
لە بابەت ڕەگەزنامەوە، یاسای وەڵاتەکان 3 مەسەلەیان لە بەر چاو گرتووە:
1ــ هەرکەس دەبێ ڕەگەزنامەیەکی هەبێت (واتە هاووەڵاتی وەڵاتێک بێت) .
2ــ هیچ کەس نابێ زیاتر لە یەک ڕەگەزنامەی هەبێت.
3ــ ڕەگەزنامە، شتێکی هەمیشەیی و نەمر و نەگۆڕ نییە.
بەخشینی ڕەگەزنامە لە لایەن دەوڵەتەکانەوە بە دوو شێوە بە ئەنجام دەگات:
1ـــ سیستەمی خوێن. بەم پێیە ڕەگەزنامە بەهۆی دایک و باوک و خزمایەتیەوە دەدرێتە پاڵ منداڵ واتە هەر کە منداڵ هاتە دنیاوە، ڕەگەزنامەی دایک و بابی پێ دەدرێت.
2ـــ سیستەمی خاک. واتە منداڵ لە خاکی هەر وەڵاتێک لە دایک ببێ، ڕەگەزنامەی ئەو وەڵاتەی پێ دەدرێت.
ڕەگەزنامە+ ڕاژێری+ نەتەوایەتی
تابعیت+ ملیت
ڕەگەزنامە+ ڕاژێری+ نەتەوایەتی
کزنای
(هەورا.): کزاندنەوە
کزنگ
گیایەکە
کزنێکە
شلکێنه٬ هەویرێکە زۆر تەڕ بە کەوچکی نەکەوێتە سەر پشتی ساج و نەبرژێت لەگەڵ ڕۆنیدا تریت دەکران وەکوو کەلانە بۆ خوواردن.
کزنێکە
(بابا.شا.):شلکێنه٬ هەویرێکی شلە بەدەست پاندەکرێتەوە بەسەر ساجیدا بۆ برژاندنی ٬ شلکێنە هەویری زۆر شلی سەرسێلی سورەوە کراوەوە٬ کەڕۆنیشی تێدایه٬ دەیبرژێنن و دەیخۆن
کۆرەبزنگلە
نوعی مار که صدای زنگوله از خود در می آورد
کۆرەبزنگلە
جۆرێ مارە کە دەنگی زنگوڵەی لێ دێ
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
کیازند
[ص ]
(کییازه‌ند - kiyazend)
خاوەن شکۆ، پاشای مەزن.
کەزنەزان
درختچەای است
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
کەزنەزان
دارێکی کوێستانییە وەک دارگەز وایە بەڵام لە چەماندنەوەدا نەرمە
کەزنەزان
دەوەنێکە