کنوێنسیون اروپایی حمایت از حقوق بشر و آزادی های اساسی

European Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms

پەیماننامەیەک کە لە ساڵی 1950 لە نێوان پانزە وەڵاتی ئەورووپای ڕۆژاوا مۆرکرا بە مەبەستی پاراستن و مسۆگەر کردنی ئازادی و مافەکانی هاووەڵاتیانی خۆیان. ئەم ماف و ئازادییانە بریتییە لە : مافی ژیان و ئازادی، قەدەغەکردنی کۆیلایەتی و دیلیەتی، دڵنیایی و بێخەمی لە دەسگیرکردن، زیندانی کردن و دوورخستنەوەی پڕوپووچ، مافی داکۆکی کردن لە دادگەیەکی بێلایەن، ئازادی ئەندێشە و بیروڕا و ئایین و ئازادی کۆبوونەوە. (بۆ نموونە ڕێکخستنی یەکیەتی و …)
لە ساڵی 1959 «دادگەی ئەورووپایی مافەکانی مرۆڤ» بە مەبەستی جێبەجێکردنی ئەم گرێبەستە دامەزرا و هاووەڵاتیان مافی ئەوەیان هەیە داواکاری و شکاتەکانیان لە دەوڵەتی خۆیان ڕادەستی کۆمیسیۆنی مافەکانی مرۆڤ بکەن. ئێستا 21 وەڵاتی ئەورووپی لەم کۆنڤانسیۆنە ئەندامن و چەند پرۆتۆکۆلیشی پێ زیاد بووە.

گِل آهک.

گڵاهەک. [خۆڵ و قسڵی تێکەڵاو و بۆ سواخ دان.]

لِیاط، طِینَة، عَجینُ الکَلس.

دەست هەڵگرتن لە مافێکت کە بەسەر یەکێکەوە بێ

حلال کردن

لە ڕابوردووی کەسێک خۆشبوون

حلال کردن

گەردن ئازایی

بڕوانە: ئادەمی

ئادەمی

آدمیزاد، نسان، دوپا.

عینسان، دووپا. [مرۆڤ]

بنی آدم، انسان، بشر.

آدمیزاد

ئادەمیزاد

«نتـ.» ئەو گیاندارانەی کە لە ئادەم کەوتوونەتەوە، نەتەوەی ئادەم * ئینسان، بنیادەم، بەشەر.

بڕوانە: ئادەمی

سەربەخۆ

آزاد، رها، راهی، بهل.

رستە، وارستە، آزاد، آزادە، رستگار، راهی.

بەرەڵا، ڕاهی. [سەربەست]

واڕەسە، ڕستگار. ڕاهی. [ڕزگار، سەربەست]

حر، عتیق، (ضدرقیق)، مطلق، مسبل، طالق.

زاهد، تارک، مجرد، حر، عتیق.

آزاد

ڕزگار، ڕاهی، سەربەست

«سـ.» ١- کەسێکی بەندە و عەبد نەبێ، زەرخریدی کەسێکی تر نەبێ، دیل و ئێخسیر نەبێ * سەربەست. ٢- میللەتێک یا وڵاتێکی لە ژێر دەستی بێگاناندا نەبێ، سەربەخۆبێ. ٣- ئافرەتێکی ڕووی خۆی دانەپۆشێ و شەرم لە پیاوان نەکا. ٤- ناوە بۆ نیڕینە. تێبــ.: ئەم وشەیە شکڵێکی کۆنتری «ئازا» یە کە بە مانای «شجاع» ە. هس.: زات = جورئەت «کوردی»، ئەسەد= شیڕ «عەرەبی».

نێوی نێرینانە، سەربەست، سەربەخۆ، بەڕەڵا، تەرخان، بسەرخووە، پێ پێشگر، بسەرخووە، ئازاسەر، بەرخووەدار._ بوون: بەربوون، سەربەست بوون، بەڕەڵابوو، راهی._ کردن: سەربەست کردن، بەڕەڵاکردن. گەردن_ کردن: لێ خۆشبوون، بەخشین