تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
خام ریش
[ص.مر ]
(خام ریش - cam rîş)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
خشک ریش
[ا.مر ]
(خوشک ریش - xuşk rîş)
نەخۆشی گرۆلی، زام و برینی وشک، وشکە زام، ریاو قە ڵبکاری و بیانو، پیاوی کەودەن و هیچ و پوچ.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
خنده ریش
[ص ]
(خەندەریش - xende rîş)
قەشمەر، مایەی پێکەنین، گەپجار.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ریش
[ا ]
(ریش - rîş)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ریش
[ا ]
(ریش - rîş)
زام، رێش، برین.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ریش
[ا. ع ]
(ریش - rîş)
په ڕ.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ریش بابا
[ا. مر ]
(ریش بابا - rîş baba)
جۆره ترێیه که ده نکه که ی درێژ و درشته.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ریش بز
[ا. مر ]
(ریش بوز - rîş buz)
شنگ، جۆره رووه کێکه به عه ره بی ریشه بزن و کلکه ئه سپێی پێ ده ڵێن.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ریش تراش
[ص. فا ]
(ریش تراش - rîş teraş )
مه کینه ی ردێن تاشین، که سێک که ردێنی خۆی بتاشێ.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ریش سفید
[ا. ص ]
(ریش سیفید - rîş sifîd)
ڕدێن سپی، ده مڕاست و گه وره ی قه وم.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ریش کاو
[ص ]
(ریشکاو - rîşkaw)
گه وج، نه زان، نه حاڵی، ته ماعکار.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
سست ریش
[ص. مر ]
(سوست ریش - sust rîş)
پیاوی ردێن درێژ، گه وج، ساویلکه.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
سوک ریش
[ص. مر ]
(سوک ریش - saûk rîş)
کۆسه، که سێک چه ند تاڵه موویه کی داسو ئاسا به چه ناگه یه وه بێ.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
سینه ریش
[ص. مر ]
(سینه ریش - sînerîş)
دڵبرین له خه م و خه فه تا.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
هم ریش
[ص ]
(هەم ریش - hem rîş)
هاوتەمەن، هاوسونح.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ریشائیل
ریش درێژ
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ریشخند
[ا. مص ]
(ریش خه ند - rîş xend)
ڕیش خه ن، گاڵته پێ کردن، پێ رابواردن، ده ست به زاخا کردن، هه ڵخه ڵه تاندن.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ریشدار
[ص. فا ]
(ریشدار، rîşdar)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ریشه
[ا ]
(ریشه - rîşe)
بێنج، بنج، ره گ، ریشه، ریشو.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ریشه دار
[ص ]
(ریشه دار - rîşe dar)
هه ر رووه کێک ره گ و ریشه ی هه بێ، خه ڵکی ئه سڵزاده و نه جیم.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ریشه کن
[ص. فا ]
(ریشه که ن - rîşe ken)
ئه وه ی شتێک له ره گه وه هه ڵکه نێ، له ره گه وه هه ڵکه نراو، له بنه وه هه ڵکێشراو.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ریشو
[ص ]
(ریشوو - rîşû)
ڕیشن.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ریشور
[ص ]
(ریشڤه ر - rîşver)
ڕیشن، ریشدار.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ریشیدن
[مص. ل ]
(ریشیده ن - rîşîden)
بریندار بوون، رووشان.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ریشیدن
[مص. م ]
(ریشیده ن - rîşîden)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ریشیده
[ا. مف ]
(ریشیده - rîşîde)
برینداربوو، رووشاو.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
گل ریشە
[ا.مر ]
(گول ریشە - gul rîşe)
جۆرە گوڵێکە.
ئاریشەن(باک)
بەهۆش، وورەدار
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاوریشم
شتێکی جوانی نەرمی بریسکەدارە لە جۆرە کرمێک پەیدا دەبێ و تەنراو و پارچەی نایابی بە نرخی لێ دروست دەکرێ
ئاوریشم
[[پهـ: ئەپەرێشوم]]
«نا.» لیکاوی کرمێکە، ناوی کرمی ئاوریشمە، وەکوو هەودای زۆر باریک و بریسکە دار لە دەمی دێتە دەر و قۆزاخییەکی درێژووکەی «شکڵی لە بەڕوو دەچێ» لە دەوری خۆی پێ دەتەنێ و دەیکاتە هێلانە تا سەری وێک دێتەوە و کونی لێدەبڕێ، تێیدا دەمرێ. ئەم قۆزاخانە دەخەنە ناو ئاوی لە کوڵ و هەوداکانی لێک جوودا دەکەنەوە و دەیڕێسن. دەکرێ بە قوماش بۆ پۆشتەمەنی و کەل وپەلی تری پیاوانە و ژنانە. لە زۆر چێگەی دنیا ئەم کرمە بەخێو دەکەن خواردنی گەڵای دارتووە. ٭ئارمووش. هەرمووش. هەورێشم. «بکـ.» هەڤرمش. هس.: ئاوەڕێس. ئاوریشمی خاو_ «نتـ.» ئاوریشمی نەڕێسراو، بۆ چنین و تەنینی هەندێ پارچەی تایبەتی «هەوری، سرکەیی» یا نەخشاندنی تەکەڵتووی زینی ئەسپ و ئەو جۆرە شتانە بەکاردێت.
ئاوریشم دۆز
۱- «نتـ.» هەر شتێکی بە ئاوریشم نەخشی لەسەر کرابێ. ۲- «ستـ.» حاڵەتی هەر شتێ کە بە ئاوریشم نەخشێنرابێ. «وەستای سەراجم لەبۆ بێنن، تەکەڵتووی ئاوریشم دۆزم بۆ پێک بێنن.» «تحفە: جـ۲_۱٦۵». ۳- «سفا.» کەسێکی بە ئاوریشم چتان دەنەخشێنێ.: وەستا سەعیدی ئاوریشم دۆز.
ئاوریشم(هەورا)
ئارمووش، هەڤرووشم، هەوریشم، هەڤریشم، هەڤرمێش، کرمێکی تایبەتییە قۆزاخەی دەکات و جل و پارچەی ئافرەتانی لێ دروستدەکرێ
ئاوریشمی
ئارمووشی،(باک) کەسرەوان، پارچەی ئاوریشمی، شاڵی کەسرەوان، هەڤڕووشمی._کێوی: کەژۆک._بادراو: خەیاتە
ئەسپێی بزن و مریشکان
ئەسپێی مریشکان
ئەوریشم(کە)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ابریشم
[ا ]
(ئەبریشوم - ebrîşum)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
اسریشم
[ا ]
(ئیسریشەم - isrîşem)
بازریشک
بارینی بەفر و باران بە باوە
باسریشک
[[3- با / 1+ سریشك (= فرمێسك)]]
(نت،)، (مک) کڕێوە و باران بە (با) وە.