تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
راسخین
[ص. ا ]
(راسیخین - rasixîn)
پایه داران، مه حکه مان.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
راسن
[ا ]
(راسه ن - rasen)
سۆسنی کێوی، زه نجه بیلی شامی.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
راسو
[ا ]
(راسو - rasû)
ڕاسو، جۆره گیانله به رێکی گۆشتخۆره و له تیره ی سمۆره یه.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دراست
[مص. ]
(دیراسەت - diraset)
خویندن، زانست، فیربوون.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دکوراسیون
[ا.فر ]
(دیکوراسیون - dikorasyan)
ڕازاندنەوەی دیکورات، کاری دیكورسازی.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاراستن
خستنە پشت گوێ
ئاراستن
ڕازاندنەوە. (زا)خستنە پشت گووێ
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاراستە
شتێکە کە بەرانبەر بە شتێکی تر کرابێ، (ئاراستەکردن) بەرانبەر کردنی شتێک بە شتێک بۆ تێگرتنی
ئاراستە
آراستە، زیبا، زیوا، ایور، ایواز، ایوازە، ایواژە، بررە، پدرام، پیراستە، آمادە، آمودە.
ئاراستە
بەدەق، ڕازیاگەوە. [ڕازاوە]
ئاراستە
مزین، محلی، منجد، مهیا، محسن.
ئاراستە
چیزی را متوجه کسی کردن
ئاراستە
ڕووی شتێک بەرەو کەسێک کردن: تیرێکی ئاراستە کرد، تۆمەتێکی ئاراستە کردم
ئاراستە
ڕازاوەوە، ڕازیاگەوە، بەدەق
ئاریستۆکراسی+ ئاغەواتی
بە زمانی یۆنانی بە مانای باشترین حکوومەت یان حکوومەتی پیاوماقووڵانە. بەڵام لە زاراوەدا جگە لەوەی کە هەڵگری پاساوێکی ئەخلاقییە، حکوومەتی کەسانی لێهاتووە کە بەپێی میرات و شەرەف و خوێن بە سەروەری گەیشتوون. کەواتە دەکرێ بە حکوومەتی ڕەگەز مەزنایەتی ناوبردە بکرێ.
لە فەلسەفەی سیاسی یۆناندا ئاریستۆکراسی بەو دەسەڵاتدارانە دەگوترێ کە لە باری ئینسانییەوە بە تەواوی هەڵیان دابێ و گەشەیان کردبێ. «ئەرەستۆ» (لە کتێبی سیاسەت) و «پلاتۆ» (لە کتێبی کۆمار)دا هەوڵێکی زۆریان داوە لەمەڕ دیاریکردنی پێودانگێک بۆ دۆزینەوەی ئەم جورە کەسانە. ئەرەستۆ، باشترین جۆری حکوومەتەکان بە پادشایی و ئاریستۆکراسی و حکوومەتی قانوون ناوبردە ئەکا و لەنێوان ئاریستۆکراسی و ئۆلیگارکی*دا ئەم جیاوازییە قاییلە: " ئۆلیگارکی گەیشتن بە دەسەڵاتە بەپێی دارایی و ئاریستۆکراسی بەپێی بلیمەتی". بەڵام هەر لە زووەوە ئەم دوو زاراوە بە یەک مانا بەکار براون. بۆ وێنە «کارتاژ» و «وینیز» ئاریستۆکراتی گەورەی دارایی بوون.
ئاریستۆکراتیک بە عام، بە حکوومەتێک دەوگوترێ کە تێیدا دەسەڵاتی دەوڵەت ڕەها بێ و حکوومەت بە دەست تاقمێکی مومتازەوە بێت. ئەم تاقمەش لە ڕێی میرات و پلەی چینایەتییەوە بەم شوێنە گەیشتبێ و ڕێگەی چینەکانی دیکە بۆ ئەم شوێنە یاساغ بێت. نموونەی ئەم سیستەمە سیاسییە لە ئێرانی پێش ئیسلام و ئەورووپا لە سەدەکانی ناوەڕاست ئەبیندرێت. ئەمڕۆ نموونەی ئەم جۆرە حکوومەتە لە کەم شوێنی جیهاندا پەیدا ئەبێت و جێی خۆی داوە بە دیکتاتۆری ئولیگاریشی نوێ.
ئاریستۆکراسی+ ئاغەواتی
آریستوکراسی
ئاریستۆکراسی+ ئاغەواتی
ئۆتۆکراسی
دەسەڵاتێک بەم تایبەتمەندیانەی خوارەوە:
١) فەرمانکردنی ڕاستەوخۆی کەسێک بەسەر باڵاترین پلەی ئیداری وەڵاتێک. ٢) نەبونی یاسا و نەریتێک بۆ چاودێری کردن بەسەر کردارەکانی فەرمانڕەوادا.
٣) دەسەڵاتی فەرمانڕەوا لە هەرکارێکدا بێسنوور و بێ جڵەوە.
ئۆتۆکراسی ڕەنگە بەپێی وەفاداری دەرونی فەرمانبەر بە فەرمانڕەوا بێت یان لە ڕووی ترس و خۆفەوە بێت. ئۆتۆکرات، ڕەنگە دەسەڵاتی خۆی لەڕێی دابونەریتی کۆمەڵایەتی (میرات و جێماوە)یان بە زۆرەملی بە دەستی هێنابێ. کە لە شێوازی یەکەمدا ئۆتۆکراسی ڕەوایە و لە شێوازی دوهەمدا دیکتاتورییەتە. حکوومەتە ئیستبدادییەکان (بڕوانە ئیستبداد) لە چەشنی ئۆتۆکرات لە ئەژمار دێن.
ئۆتۆکراسی
یکه سالاری
ئەفراسیاب
نێوی پیاوییە
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
اراستن
[مص.م ]
(ئاراستەن - arasten)
جوانکردن، رازانەوە.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
اراستە
[ا - مف ]
(ئاراستە - araste)
ڕازاوە، رازێنراوە، رازیاوە.