اورک، بادپیچ، بازپیچ.

[تەنافی دیلەکانێ.]

دَودَاَة.

کەسێکە کە ئاوی کشتوکاڵ بدا بە مانگانە یا ساڵانە

آبیار

ئاویار، کەسێ کە زەوی و سەوزە ئاو دەدا: جەبباری بێ فتووری، سوڵتانی بێ قسووری/ڕەزاقی مار و مووریی، ئاودێری دێمە کاری «حاجی»

«نفا.، سفا.» کەسێکی کشتوکاڵ ئاو دەدا، ئەو کەسەی ئاو بەردەداتەوە بۆ سەر دەغڵ و دان و بە پێمەڕە خەریکی دەبێ تا بە هەموو لایەکی ڕابگەیەنی. «جەبباری بێ فتووری، سوڵتانی بێ قسووری» «ڕەززاقی مار و مووری، ئاودێری دێمە کاری» «حاجی»

ئاڤیار، کەسێکە ئاوی شیناوەردیان بدات بەمانگانە یا بە ساڵانە، (هەورا) جەوان،(بابا)قۆخڵ(زرا)وەراز،(سوور) توورەوان،(هەورا) گۆخڵ

ئاڤیاری، ئاویاری، ئاوداشتی، توورەوانی

ئاودێر._ ی: ئاودێری

«نا.» ١- شوێنێکی تایبەتیە کە لەوێدا بە کردەوە فێری زانست یا فەننێک دەبن.: ئاکادێمی جەنگ، ئاکادێمی شۆڕش ٢- ئەنجمەنێکە لەوێدا: ئەدیب و زانا و هونەرمەند کۆ دەبنەوە و بۆ پێشخستن و پەرەپێدان و ڕێک خستنی بەشێکی دیاری لە بەشەکانی زانست ڕاوێژ دەکەن و بڕیاڕ دەدەن.: ئاکادێمی فەرەنسا: بۆ نووسین و ڕێکخستنی قامووس لە ٤٠ ئەندام پێکهاتووه، ساڵی ١٦٣٥ لە لایەن «ڕیشیلیۆ» دامەزراوە. ئاکادێمی زانست «علووم» : بۆ لێکۆڵینەوەی مەساییلی ڕیازی و فیزیا و کیمیا،... هتد، ساڵی ١٦٦٦ «کۆلبێرت» لە ٦٦ ئەندام و دوو سکرتێری هەمیشەیی پێکی هێناوە «تمـ: لاڕووس ــ ٩٩٤». ئاکادێمی علوومی سۆڤێتی: بەرزترین شوێنی زانستییە لە یەکێتی سۆڤێت «تمـ: کورتەی قامووسی سیاسی ــ ٧». تێبــ. ــ ا» ئەم وشەیە لە ناوی دانیشگایەک وەرگیراوە کە «ئیفلاتوون» لە باغی «ئاکادێمۆس» ی نیزیک ساری «ئاتێن» پاتەختی یۆنان دەرسی فەلسەفەی تێدا دەکوتەوە و بە ناوی باغەکەی کردبوو. ب» بەرامبەر بە مەعنای دووهەمی ئاکادێمی، «مەجمەعی عیلمی کوردی» لە بەغدا، وشەی «کۆڕ» ی داناوە و ناوی خۆشی ناوە: «کۆڕی زانیاری کورد».

ئەندێشی لێ مەکە

مەترسی

اندیشه
بیم و هراس

بیر کردنەوە
ترس و خۆف

١- (نا.) تم: ئەندێشە. ((هەرچەند دەکەم فکر و ئەندێش، تەوەلابووم لە قەوم و خوێش)) (فۆلکلۆر). ٢- (ری. فع.) وەکوو پاشبەندێک لە تەرکیبدا سفەتی فاعیلی دروست دەکا. دوورەندیش (ئەو کەسەی قووڵ تێدەفکرێ، ورد لێک دەداتەوە). تێبــ.- ئەوەندەی پێم شک بێ لە کوردیدا هەر ئەو تەرکیبە هەیە.

مەترسی، سام، ئەندێشی لێ مەکە. لێی مەترسە، سامی لێ مەکە

ئەندێش

اندیشه، بیم، هراس

ئەندێش

(نا.) ١- بیر، خەیاڵات. ٢- ترس، غاییلە، مەترسی، واهیمە. ((ئای سلێمان بەگ عەداڵەت پیشە)) ((لە دێوی کێوی قاف بێ ئەندێشە)) (پیرەمێرد-٣٣٨) ((فەرقی ئینسان و وڵاغ ئەندێشەیە، ئەندێشەیە)) ((بۆ نەمانی عەقڵ و ئیدڕاک، مەی، دزێکی کارییە)) (دلدار: گم- ٢٥) *ئەندێش تێبــ.- هەرچەندە ئەم وشەیە لە ئەدەبیات و فۆلکلۆری کوردیدا بەکارهاتووە بەڵام بە لای منەوە وشەیەکی فارسییە.

پۆنج._کردن: پۆنجین، ڕامان

ریش