preposition

هەڵپەڕین، دیلانە، جوورە هەڵپەڕینێکە

شارێکی کوردانە لە بادیناندا کەوتۆتە ژوورووی موسڵێ، کە دەڵێن ناوی عمادیەیەو درۆ و هەلەیە چونکوو لە بنچینەدا لە مادو میدیا وەرگیراوە

نەخۆشی و دەردێکە لەنێو لەش و زگدا کۆدەبێتەوە، ئاوی جۆو چای گوڵی پنگی چاکی دەکاتەوە

سوخت

ئاوردوو، سووتەنی، سووخت، سووتەمەنی

اُردو

ئوردوو

ئۆردوو، هۆردوو

ئیتر

بار دیگر
دیگرهم

جارێکی تر: ئیدی مەیەماڵمان
هیترت: ئەوەی دیم باشەئیدیت هەیە؟

(تب.)، (مک.) ١- تم: ئیتر. نامەیەکی دیشم بۆ نووسی. ٢- تم: ئیتر. ((... بەڵا ئەگەر خۆی بێتام بێ بەچی خوێ دەکرێ. ئیدە هیچ چتێک فایدەی نییە...)) (ئینجیل: مەتی-٩). تێبــ.- بەشی دوومی ئەم وشەیە (دی) دەگەڵ (دیت)ی پەهلەوی هەر بە مانای (ئیتر) و (ئیدی) ئەکن. (تم: فرە، پفا-١٢٢).

ئیتر.

دوور لە تۆ ئیدی مەپرسە، قوربان
حاڵی « نالیی » کە نە مرد و نە ژیا!

ئیتر، ئیکە، دی، دیکە، پتر،(باک) ئیدیکە، دن، ئیدن، ئانگو،(باک) پاشین، دۆتر. جا، سا

خواستی، هوسی، پیسایشی.

دەسەڵاتی، هەوەسی، دڵخواز، دلخوازی. (حەرەکەی ئیرادی) [خۆویست (جووڵەی خۆویست.)]

ارادی، اختیاری.

ئەم زاراوە لە لایەن «جان ئوستوارت میل»، لە وتاڕێکدا بە ناوی دەربارەی ئازادی هاتۆتە ئاراوە، بەڵام ڕەنگدانەوەیەک بوو لەمەڕ نیگەرانییەکی گشتگیری هەندێک لە بیرمەندانی سیاسی و ئازادیخوازی سەدەی نۆزدە. ئەم نیگەرانییە، بە تایبەت لە بەرهەمەکانی دۆتۆکویل (1859-1805) زیاتر بەرچاو دەکەوێت. باسەکە ئەمەیە کە بەهاکانی ئازادیخوازی بە تایبەت بەهاکانی ئازادی بیروڕا و هەڵبژاردنی شێوازێکی تایبەتی ژیان، ئەگەرچی نامۆش بن، بەو مەرجە زیان بە کەس نەگەێینێت لەو دیموکراسییانەی پابەندە بە ئازادی زۆرینەدا ئەکەوێتە مەترسییەوە. بەڕای «میل»، زۆرینەیەک کە بریتی بێت لە چینی کرێکاری نەخوێندەوار، چونکە لە بەرانبەر مەرام و ڕەفتاری جیاوازی کەسانی دیکە تووشی کەمتاقەتی دەبێت ڕەنگە، بە شێوەیەکی ناڕەسمی دەست بداتە ئازاردانی هەرکەسێک کە لە خۆی نەچێت.
«دۆتۆکویل»، بڕوای بە دیموکراسی سنووردار بوو بەڵام بەو ڕادە بۆ بەربەستکردنی مافی دەوڵەت لە چاودێریکردنی ئازادی تاک، ڕازی نەبوو. ئەو دەڵێ: بۆ ئەوەیکە بەگشتی مرۆڤێکی ئاسایی و مامناوەندی دروست ببێت، لەڕێگەی عەداڵەتخوازی و دیموکراسی زۆرینە، گوشاری زۆر دێتە سەر کۆمەڵگە. جگە لەوەش، ڕەشەگەلی نەخوێندەوار و بێ پەروەردە ئامادەی چەوساندنەوەن و خەڵکانی چەواشەکار و گەندەڵ، دەستیان دەکەن بە زاخاودا و چەواشەیان دەکەن. «دۆتۆکویل» لەم بابەتەوە تەنیا نەبوو، چونکە ڕۆژنامەنووسانی لایەنگری حکوومەتی فیدڕاڵ و پلان دانەرانی دەستووری بنچینەیی ئەمریکا گوتبوویان کە دەبێ ئاستی هەڵبژاردنەکان جیاواز بێت تاکوو سەرۆککۆمار و سێنات نەکەوێتە ژێر کاریگەریی ڕەشەگەلەوە.
«کۆرێن هازر»، لە کتێبی سیستەمی سیاسی کۆمەڵگەی «ڕەشۆکی»دا دەڵێ: دیکتاتۆرییەتێکی وەیشووم وەکوو نازیسم* ئیتر نابێ سەرهەڵبدات، مەگەر ئەوەیکە ستراکتوری کۆمەڵایەتی نەهێڵێت دەستی نوخبە سیاسییەکان بگاتە هەست و سۆزی ڕەشەگەل. لە زۆر لایەنەوە ئیستبدادی زۆرینە ڕێگڕێکە لە بەردەم دیموکراسی ئازاد لە ڕۆژاوادا.

استبداد اکثریت