تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



دوکترینی مۆنرۆ
ئەم زاراوە باس دەکات لە سیاسەتەکانی جەیمز مۆنرۆ کە لە نێوان ساڵەکانی (1817-1825) سەرکۆماری ئەمریکا بووە. مۆنرۆ لە 2ی دێسەمبەری 1823 لە پەیڤێکی خۆیدا بۆ کۆنگرێسی ئەمریکا، ڕایگەیاند کە وەڵاتانی ئەوروپی مافی ئەوەیان نییە لە کاروباری ئەمریکییەکان دەستێوەردان بکەن و لە بەرانبەریشدا ئەمریکییەکان نابێت دەستوەردەنە کاروباری ئەوروپییەکان. ئەم دوکترینە لە چوار تەوەری سەرەکی پێکهاتبوو کە بریتین لە:
1ــ کیشوەری ئەمریکا نابێ بکەوێتە مەترسیی پەیوەستبوون بە خاکی هیچ وەڵاتێکی ئەوروپییەوە.
2ــ وەڵاتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا، هەر چەشنە هەوڵدانێک بۆ پەرەپێدانی سیستەمە سیاسییەکانی ئەورووپا، لە هەر بستە زەمینێکی وەڵاتەکەدا بە مەترسییەک بۆ ئاشتی و ئاسایشی خۆی دەزانێ.
3ــ ئەمریکا هیچ دەستێوەردانێک ناکات لە موستەعمەراتی ئەورووپادا.
4ــ ئەمریکا لە شەڕی وەڵاتانی ئەوروپی کە لەسەر بەرژەوەندی تایبەت بە خۆیان هەڵدەگیرسێ خۆی تێ هەڵناقورتێنێ.
ئەم سیاسەتە لە بەرایی سەدەی بیستەمدا بەم ئەنجامە گەیشت کە وەڵاتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا ببێتە ژەندەرمەی ئەمریکای باکووری و باشووری کە ئەمەش بووە هۆی کێشە و هەرا لەنێوان وەڵاتانی ئەمریکای لاتین لەگەڵ ئەو وەڵاتەدا. بە باوەڕی دەسەڵاتدارانی ئەمریکی سیاسەتی مۆنرۆ، ئێستەکەش وەکوو بنەمایەکی سەرەکی لە سیاسەتی دەرەوەی ئەمریکا لە ئەژمار دێت.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
دوکتۆر
پەزیشکێکە کە دەرمانی نەخۆش بکا
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
دوکتۆر
مامۆستایەکی زانیارە کە لە دوای سانەوی حەوت ساڵی خوێندبێ
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دوکدان
[ا.مر ]
(دوکدان - dukdan)
شوینی تەشی.
دوکلکە
نوعی سوسک
دوکلکە
جانەوەرێکە لە تیرەی قالۆنچە ڕەش و سوورە و کلکی دوو فلیقانەیە
دوکلە
(ئە ردە.):دووکەڵ
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دوکوهانه
[ص. مر ]
(دوکوهانه - dukhane)
دووکوپانه، کوپانەی وشتر، دوو کوپاره، دوو لوور.
دوکوڕ
جۆرێ مراوی، جۆرێ ئۆردەک
دوکوڵیە
گلوله نخ پشمی از دوک کشیده شده
دوکوڵیە
گڵۆڵەبەنی لە تەشی داڕنراو
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دوکچه
[ا ]
(دوکچه - dukpe)
دوکچی
روستایی در کردستان
دوکچی
گوندێکە
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
دوکڵە
دوکڵە
دود
گلوله نخ پشمی