تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



وەندا
ناپیدا، گم
زن و دختر باسواد
١-ئەدا
«نا.» ۱- شێوە و جۆری هەستان و ڕۆنیشتن. ۲ لەنجە ولار، ناز و عیشوە. «دڵێکی غەمزەدەم بوو مەرحەمی ڕاز» «ئەویشت لێم بە سەد شێوە و ئەدا سەند» «ئەدەب: گمـ_۳۵»
٢-ئەدا
[[=عا.: ادا]]
«نا.» ۱- بە جێ گەیاندن، جێ بە جێ کردن، بە جێ هێنان. ۲- تمـ: ئەداکردن/۱. «هەرچەند بە مەسەل خەنجەری ئەڵماسە زبانم» «نابڕێ سەری مۆیێ لە ئەدای شوکری نیعەمتان» «ڕەزا_۳۱»
پاواندا
پاموور، پاموورە. خڕخاڵ، چتێکی زەنگوڵەدارە لە زێڕ یا زیو دەکرێتە پێی منداڵان بۆ جووانی
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
پیدا
[ص ]
(پەیدا - peyda)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
پیدا کردن
[ص ]
(پەیدا کەردەن - peyda kerden)
پەیدا کردن، ئاشکرا کردن، دیاریکردن، دۆزینەوه، روون کردنەوه، کفش کرن.
پیرەدا(باک)
پیشووی تێدا دەخواتەوە
بە کەسێک دەگوترێت کە لە یەک کاتدا فوو بە شمشاڵدا دەکات و لە لووتیشەوە هەناسە هەڵدەمژێت! واتە کاکی ژەنیار هەناسەی سووڕ دەخواتەوە لە کاتی ژەنیندا! ئەم کارە بەردەوامی هەیە بۆیە بڕین لە ژەنینەکەدا نابیستیت. هەر ژەنیارێک بگاتە ئەم پیشووخواردنەوەیە، ئەوە پلەی ئوستادییە!


«پشوو»، «پیشوو»، «پیش» و «بین» زۆریان بەبەرەوە هەیە و بەپێی زاراوە و ناوچە دەربڕینەکانیان دەگۆڕێت، بۆ نموونە،


- « پیشی لێ دەخواتەوە!» بە مرۆڤێکی داخلەدڵ لە شتێک دەگوترێت کە بۆنی بێدەسەڵاتیی یان ئارامگرییەکی لێ بێت، بۆی هەیە پیشخواردنەوەکەیش کاردانەوەی لێ بزێتەوە.

- «هەروا پیشووانی لێ دەخواتەوە!»، بە مرۆڤێکی تووڕە لە کارێک دەگوترێت کە جارێ هیچ کاردانەوەیەکی نەبووە، بەڵام ئامادەکاری دەکات و بۆی هەیە کاردانەوەی هەبێت.

- «پشوودرێژ بە!» دەربڕینێکە بە مرۆڤێکی توڕە و لە بارێکی تایبەتدا دەگوترێت.

- «پشووە بایەکی نایەت!»، مەبەست لە شنەبایەکە کە ئاسوودەبەخش بێت بۆ مرۆڤ.

- «کابرا پشوی لێ دەخواتەوە!»، بە کەسێکی زۆربڵێ دەگوترێت کە بواری قسە بە بەرانبەرەکەی نەدات.

- «پشووی هەر دەمێنێ!» کاتێک یەکێک تەنگەنەفەس دەبێت. ئەم دەربڕینە لە دەشتی هەولێرە بەکاردەبرێت.

- «بیندرێژە!»، واتە پشوودرێژە.

- «بین دەخواتەوە»، دەربڕینێکە بۆ کەسی ژەنیار کە دەتوانێ بێ وچان و بێ پسانەوە زوڕنا یان دووزەلە و باڵبەبان بژەنێت و بە دەمییەوە هەناسە بدات.

پێدا
دەناو: پێداچوون
لە شوێن: پێداپێدا: بە شوێن یەکدا
پێدا(باک)
پەردا
تەوەقە، تەبەقەی قاقەزو ئیتر. تا، تک، لنگە
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
پەیدا
(پەیداکردن) دەرخستن و دەدەستکردن
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
پەیدا
(پەیدابوون) دیاردان و دەرکەوتن
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
پەیدا
(پەیدابوون) دیاردان و دەرکەوتن