تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 3283
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیقتیدار
[[=عا.: ئیقتیدار]]
(نمس.)
توانایی
،
دەسەڵات
.
ئەوەند
ڕووت
و ڕەجاڵە ئیقتیداری
نانی
شەوی
نییە
. ((
حسب
الامر شای
گەردوون
ئیقتیدار
)) (( نەقیبان
بەزم
خەرگەی
زەڕ
نیگار
))
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیماندار
[[ئیمان + دار]، [عا. کو.]]
(سفا.) تم:
ئیماندار
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیماندار
[[عا. کو.]]
(سفا.) کەسێکی
باوەڕی
بە
دینی
ئیسلام
هەبێ.
خوا
عافووی
کا
ئیشاڵڵا
لە
ڕێزی ئیماندارانە و دەچێتە بەحەشتێ. ٢- کەسێکی
باوەڕی
(
بە
هەرچییەکی
بێ
)
بەهێز
بێ
.
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
ئێستردار
هەسترکێش، هەسترڤان
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
ئێشدار
بەژان._ی: ژانداری،
کولی
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
ئەرکدار
کەسێکە
کە
ئەرکی
زۆر
بێ
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
ئەرکدار
کەسێکە
یا
فەرمانێکە ئەرکی
زۆر
بێ
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەستێرەی کلکدار
«نتـ.» جۆرێک ئەستێرەن
کە
کلکێکی
کەم
و
زۆر
درێژیان
هەیە
و
ناوبەناو
لە
«منظومه شمسی»
نیزیک
دەبنەوە و دەبیندرێن، کلکەکەیان
لە
«
غاز
» و «
هەڵم
» پێکهاتووە. ٭«بکـ.» ستێرکی
بدوو
«تمـ: ژابا- ۹»، ستەیر
دوڤ
«تمـ: کفـ- ٦۸۹»، «گەڕووسی، کرماشانی» ئەسارەی دومدار «تمـ: دۆمۆرگان، لێکۆڵینەوەی زمانەوانیی لەهجەکانی
کوردی
- ۱۱۱». ئەستێرەی گەڕۆک_ «نتـ.»، «تتـ.»
ئەو
ئەستێرانەن
کە
بە
دەوری
ڕۆژا دەخولێنەوە،
خۆیان
هیچ
ڕووناکییان
نییە
و
نووری
هەتاو
ڕووناکیان
دەکا
،
زەوی
یەکێکە
لەوان
کە
تا
ئێستا
«
نۆ
»
یان
ناسراون و
تێکڕا
پێیان
دەڵێن
«منظومەی شمسی» و بەپێی نیزیکی و دوورییان
لە
ڕۆژ
ئەمانەن:
عطارد
«له
هەموان
نیزیکتره له
ڕۆژ
»،
زوهرە
،
ئەرز
«
زەوی
»، مریخ،
مشتەری
،
زحل
، ئۆڕانووس، نێپتۆن.
هێندێ
لەو
گەڕۆکانە
یەک
یا
چەند
ئەستێرەیان
هەیە
کە
بە
دەوریاندا دەخولێنەوە و پێیان
دەڵێن
«
مانگ
»،
زەوی
یەک
«
مانگ
» ی
هەیە
. ئەستێرەی مانگێ: «نتـ.» ئەستێرەیەکە
دەگەڵ
مانگ
دەردەکەوێ و لەسەرەتای مانگدا
زۆر
لێی
نیزیکە
هەتا
مانگ
گەورەتر
دەبێ
، ئەیش زیاتر
دوور
دەکەوێتەوە. ئەستێرەی نەگەر: «نتـ.»، «تتـ.»
ئە
ئەستێرانەن
کە
لە
جێگەی
خۆیان
نابزوون «
لە
مەدارێکدا ناسووڕێنەوە»،
ئەمانە
خۆیان
ڕووناکییان
هەیە
وەکوو
گەڕۆکەکان
نەک
هەر
سارد
بوونەوە
،
بەڵکوو
گەرماییشیان
زۆرە
و سروشتیان
وەکی
هەتاوە.
ئەوانەی
زۆر
لێک
نیزیکن «نسبیا»
لە
شەوا
کە
ئاسمان
ساف
و
بێ
هەور
و هەڵابێ،
وەکوو
پەڵە
هەورێکی
سپی
دیاری
دەدەن. «
کاکەشان
» یەکێکە
لەو
پەڵە
هەورە
مەزنانە
کە
۱۸میلیون ئەستێرەی
گەورە
و
بچووکی
تێدا کۆبۆتەوە و
هەر
چەندێکیان دەورەی ئەستێرەیەکیان داوە و بوونە «منظومه»
یەک
چوار
ساڵی پێ دەوێ
تا
«
نوور
» ی نیزیکتری ئەستێرەی نەگەڕ بگاتە
زەوی
،
لە
کاتێکدا دەزانین
کە
لە
هەر
سانییەیەکدا
نوور
۳۰۰هەزار کیلۆمەتر
ڕێگا
دەبڕێ.
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
ئەستێرەی کلکدار
(فە)ئاسیرە
دمدار
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
ئەسپیدار
سپیدار
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
ئەسپیندار
درخت تبریزی
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
ئەسپیندار
سپیدار
،
سپیندار
، دارێکی
بێ
بەری
تێکوڵ
سپی
بۆ
دارەڕاو
سنعات
دەکار
دێ
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەسپیندار
[[ئەسپین+دار]]
«نتـ.» جۆرە دارێکە،
توێکڵ
و دارەکەی سپییە،
درێژ
و
ڕاست
هەڵدەچێ،
گرێ
و
گۆڵ
و
خوار
وخێچی تێدا
نییە
،
بۆ
کاروباری
دارتاشی
و دارەڕای
خانوو
کەڵکی
لێ
وەردەگیرێ و کاغەزیشی
لێ
دروست
دەکرێ
. هس.:
ئەسپین
.
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
ئەسپیندار
جوورە چنارێکە،
سپیدار
،
سپیندار
،
ئەسپیندار
لەگەڵ
شاتانی
یەک
کۆزن،
بەڵان
لکی
بڵاو
دەبێ
و قەدی تاکتاکەشیان
خووار
دەبێ
، گەڵایەکانی
وەهی
شاتووی دەچێ
بەڵان
گچکەتره و
کەسک
دەنووێنی
چونکوو
گەڵای
تووی
ڕەش
کەسکێکە
ڕەش
دەنووێنی
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
ئەسپەرەدار
پێمەڕەیەکە ئەسپەرەی هەبێ
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
ئەسکدار
جانتای
پۆستە
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
ئەسکدار
متعهدی
پۆستە
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
ئەسکدار
کەسێکە
کە
پۆستە
دابەش
دەکات
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
ئەسکدار
پۆستەچی
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
ئەلقادار(باک)
تفەنگی خەتخەدار
70
71
72
73
74
75
76