دیاری، ناوتێلانه. [جیازی، کەلوپەلی بووک]

جِهازِيَ.

پیشکشی

بەخشراو، لە لایەن کەسێکەوە پێشکەشکراو

چتێکەکەبەخەڵات بدرێ،(ئەردە.)دیاری ناوتێڵانە. جیاز

خەڵاتی نۆبل دەگەڕێتەوە بۆ کیمیازان و داهێنەری سویدی بەناوی ئالفرێد نۆبل، کە لەنێوان ساڵانی (1833ـــ 1896) لە ستۆکهۆڵم ژیاوە و لەڕێی دروستکردنی دینامیت، سەروەت و سامانێکی زۆری پێکەوەناوە. بەڵام کاتێک زانی ئەم داهێنانەی ئەو بووەتە مایەی نیگەرانی و نائارامی لە جیهان، زۆری لە دڵ گران بووە و هەر بۆیە پارە و سامانەکەی کە پتر لە 31 ملیۆن کرۆنی سویدی بووە، بۆ شەش خەڵات تەرخان کرد. پێنج خەڵات بەو زانایانە دەدرێ کە لە بوارەکانی فیزیا، کیمیا، دەروونناسی، پزیشکی و ئەدەبی خزمەتی بەرچاویان کردبێت و خەڵاتی شەشەم بە کەسێک دەدرێ کە خۆی یا وەڵاتەکەی لە بواری ئاشتی جیهاندا هەنگاوی گرنگ و بەنرخی هەڵگرتبێ. لەو کاتە بەدواوە، لیژنەیەک وەک بەرپرسی دابەشکردن، خەڵاتەکە بە کەسانی بەرجەستەی زانستی و ئەدەبی و سیاسی پێشکەش دەکات. لیژنەی نۆبل، خەڵاتی ئاشتی نۆبل لە ئۆسلۆ پایتەختی نەرویژ پێشکەش دەکات.
یەکەمین خەڵات لە ساڵی 1902 بە هانری دونان، بنیاتنەری خاچی سووری جیهانی پێشکەش کرا. لەو کەسانەی کە ئەم خەڵاتەیان بردۆتەوە، دەکرێ ئاماژە بدەین بە کۆفی ئەننان لە غانا، سکرتێری نەتەوە یەکگرتووەکان (2001)، جیمی کارتەر، سەرکۆماری پێشووی ئەمریکا (2002)، خاتوو شیرین عیبادی پارێزەر و چالاک وانی مافی مرۆڤ لە ئێران (2003) و باراک ئۆباما سەرۆککۆماری وەڵاتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا (2009) . بەڕای نەیاران و ڕەخنەگران، خەڵاتی نۆبل لەم دواییانەدا ڕەنگ و ڕوویەکی سیاسی لێ نیشتووە و لە چوارچێوەی دەسەڵاتی زلهێزەکان بە تایبەت وەڵاتانی ئەوروپی دابەش دەکرێت.

جایزه صلح نوبل

Nobel Peace Prize

(کە.):خورمای نەگەیشتوو

هەڵە،ناماقووڵی

خەلیلە

شوێنێکە لە ئەندان یا شتێکە کە زۆر خوێناوی بووبێ

غرقه، آلوده

گەوزان، تێوەچوون: خەڵتانی خوێن

شووێنێکە لە ئەدام یا چتێکە،کە زۆر خوێناوی بێ ساسەری بێ یا کراسەکەی بێ ، خەڵپان، -ی خوێنە: لە خووێن هەڵکێشراوە

خەلیلە

گیاه خلال

گیای ددان ئاژن، گیایەکە لاسک ناسک وشکی دەکەن بۆ ددان ئاژنین

(هەو .):گیایە ددانی پێ دەئاژننەوە بەووشکی ئەم گیایە لە لای سەرەوە دەسکە پووشێکی دێنێ هەر یە کەی بەقەدەر قامکێکی درێژە و باریکە ددانی پێ دەئاژننەوە بەژنێک بڵند دەبێ،(کۆ.با.)خەلیلە

(کە.):قەلادەی تاجیانە