آخوند

مەلای شیعە

(یەککەخان - yekke xan)

کەسێک لە کۆڕی گۆرانیدا بە تەنێ گۆرانی بڵێ.

پۆنگخواردنەوەی شتێک لە شوێنێکدا

عابد الالە الواحد الموحد

Monotheist

بڕواهێنان بە بایەخی بەرزی یەکسانی و لایەنگری لە پیادەکردنی ئەم بڕوایە. لە سەردەمی ئێستادا ئەم بیرۆکە بۆتە پاڵنەر و هاندەری زۆربەی جووڵانەوە سیاسی و کۆمەڵایەتی و ئاینییەکان. سێ دروشمی بەناوبانگی شۆڕشی فەرەنسە کە بریتی بوو ن لە ئازادی و یەکسانی و برایەتی لە «پیلانی یەکسانەکان» (بڕوانە بابۆفیزم)، دەنگدانەوەی خێرای داوە کە پاش سەرکوتکردنی ئەو جووڵانەوە ڕێبازەکانی بۆ ڕێکخراوە نهێنییەکانی سەدەی نۆزدە بەجێما کە ئەوانیش خوازیاری یەکسانی مووچە بوون. بابۆفیزم بەم ڕێبازەوە زەمینەی بۆ ئەندێشە سۆشیالیستی و کۆمۆنیستییەکان خۆش کرد.
لە سەدەی بیستەم دابەش کردنی یەکسانخوازانەی بەرهەمهێنان و دارایی لە کۆمەڵگەدا ڕەهەندێکی تازەی بەخۆوە بینی و چەند مەسەلەیەکی تازەشی چێکردووە چونکە ئەزموونی مێژوویی نیشانی داوە کە سڕینەوەی جۆرێک لە نایەکسانی دەتوانێ نایەکسانی دیکە بەرهەم بهێنێت. وەک چۆن لە زۆربەی سیستەمە توتالیتەرەکان بە بیانووی یەکسانی ئابووری، سەرجەم مافی سیاسی و مافی بەشداری تاک لە بڕیارە سیاسییەکاندا لە ناو دەچێ.
یەکێک لە دروشمە سەرەکییەکانی یەکسانخوازەکان «یەکسانی دەرفەتەکان» ــە کە سۆشیالیستەکان ئاڕاستەیان کردووە. یەکسانی دەرفەتەکان بەمانای سڕینەوەی تەواوی ئەو زێدەمافانەیە کە بۆ گرووپێکی تایبەت، هەر لە ڕۆژی لە دایکبوونەوە زەمینەی نابەرابەری بۆ گەشەسەندن خۆش دەکەن.

برابری خواهی

Egalitarianism

(دو روشت خو۔ durust xd)

به دخوو، تونده تەبیعەتی.

بڕوانە أخ.

أمین. یؤتَمَن. مستقیم / جێی باوەڕز باوەڕپێکراو. دەستپاک. سەرڕاست.

شُجاع. واثِق بشجاعته / ئازای باوەڕبەخۆ.

خوصاء / غائِر العینین / چاو بە قووڵاچوو.

ضَیِّق العینین / چاو (بچووک. کونەشۆژن).

أخرج الخوص / دارخورما گەڵای (کرد. دەردا).

خَوی / جاع / برسی بوو.

إخاء. أُخُوَّة / برایەتی.

(؟)

(بوخو - buxu)

پێوەن.

(بەدخو - bedxu)

نەگونجاو، بێ ئاکار، بەدخوو، بەدفەڕ.

(بی خوو - bîxû)

زەوی بژارکراو له گیاکەڵه.

بدخو

(توندخو - tundxû)

توڕه، سەرچڵ، تونده میزاج.

بەور.

(خاروخو - xarû xû)

گیاکەڵە.

(خوشخو - xûşxû)

میهرەبان، خاوەن خوی باش.

(دیخو - dixÛ)

كویخا، پیاوی که ودەن و گیل، ناوی پیاویکی خەلکی قەزوینه که چیروک و حیکایەتی کومیدی بەناوەوه دەگیرنەوه.

(ره خڤ - rexv)

خاو، سست.