تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



حیکمەت
فرزو، فرزان، فرزبود، دانش.
حیکمەت
زانست. [ژیری، فەلسەفه]
حیکمەت
حِکمَة، فَلسَفَة.
سەرچاوە: نالی
حیکمەت
فەرموودەی بەمەعنا،

حیکمه تی تۆ مولهەمه، هەم قەدەمت مەرحەمە
موستەحەقی مەرهەمه سینەیی ئەفگاری من
سەرچاوە: نالی
حیکمەتی شیعر
شیعر و هەڵبەستی وا کە پڕ بێ لە مەعنا و زانست.

« نالیی » نییەتی سیحری بەیان، حیکمەتی شیعرە
ئەمما نییەتی قووەتی دڵ، قودرەتی ئینشا
سەرچاوە: نالی
حیکەم
جەمعی (حیکمەت) ـە واتە ژیریی و زانایی. ناوی یەکێکیشە لە زانستەکان کە ئەگەر لەگەڵ زاراوەی زانستیی ئەم چەرخەدا بەراوردی بکەین، فەلسەفە و پزیشکی و فیزیا و دەروون شناسی ئەگرێتەوە.

لەکن ئەو جەوهەرە فەردە لە هەیولا نییە باس
لە حیکەم پەروەرییی بوو عەلی سینا نییە باس
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
حیی
[ص.ع ]
(هەییی - heyî)
بە حەیا، بە شەرم، سەلار، ئابڕوومەند.
سەرچاوە: نالی
حییەل
حِیَل ، جەمعی حیلەیە واتە فێڵ.

بێش و کەم بێ شکەم و حیرص، وەکوو طیفلی ڕەضیع
زاوییە بێشکەم و بێ شکم و بێ حییەلم
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
حیە
[ا.ع ]
(هەییە - heyye)
سەرچاوە: نالی
٣ حیرەتزەدە
سەرسام و سەرگەردان.

حیرەتزەدە وا دیدە وەکوو حەلقەیی دەر ما
بێ مایە نییە عاشیقی بێچارە، (بفرما)!*
پلاتفۆرم - سیاسەتی حیزب
پلاتفۆرم بەو بەرنامە و سیاسەتە حیزبییانە دەگوترێ کە لە لەپێش هەڵبژاردنەکان لە لایەن حیزب یان ڕێکخراوەیەکی سیاسی بەمەبەستی بەدەستهێنانی دەنگی زیاتر، بە خەڵک ڕادەگەیەندرێت. ئەم زاراوە هەروەها لە کاتی هەڵبژاردندا بەو تیۆری و بۆچوونانەی پاڵێوراوان دەگوترێ کە بە ڕاگەیاندنیان سەرنجی خەڵک بەرەو لای خۆیان ڕادەکێشن بۆ ئەوەی دەنگیان پێ بدەن. بە واتایەکی دیکە پلاتفۆرم بەو ئەندێشە و تیۆرییانە دەگوترێ کە بانگەشە بۆ شێواز و ڕێبازێکی سیاسی تایبەت دەکەن.
پلاتفۆرم - سیاسەتی حیزب
پلاتفرم - سیاست حزب
پلاتفۆرم - سیاسەتی حیزب
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
چشمەء حیات
[ا. مر ]
(چەشمەی هەیات - çeşmey heyat)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
چشمەء حیوان
[ا. مر ]
(چەشمەی هەیڤان - çeşmey heyvan)
سەرچاوە: نالی
بەحری موحیط
دەریای بەرین و بێ سنوور، ئوقیانووس.

چاوی من بەحری موحیطی تۆیە بۆ دەفعی گەزەند
لێت موعەییەن بێ کە « نالیی » گوڵ بە دڵ پەرژین دەکا
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دواحیل
[ا.ع ]
(دەفاهیل - devahil)
داهول.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
¬شحیم
[ص.ع]
(شەهیم - mîehş)
ئیحیا
زندەکردن. (مردەرا)
ئیحیا
آبستەکردن، آمادەکردن. (زمین بایر را دایرکردن)
ئیحیا
زینگەوکردن. [زیندووکردنەوە(ی مردوو.)]
ئیحیا
خوەشەکردن، دەرهاوردن. [(خۆشکردنی زەوی بایر.)]
ئیحیا
احیاء. (احیاء الاموات)
ئیحیا
احیاء. (احیاء الاموات)
ئیحیا
احیا
ئیحیا
بۆژان، وەگورد کەوتن: بەو یارمەتیەت ئیحیات کردومەوە، ئەم مەزرایەخۆم ئیحیام کردۆتەوە، زۆر کز و کەنەفت بو ئێستا ئیحیا بۆتەوە
سەرچاوە: نالی
ئیحیا
زیندووکردنەوە.

لە نەفخی صوور و نەشری بەعثەتی دینی حەق ئیحیا بوو
لە قەبری جاهیلییەت هاتەدەر هەرچیی موسوڵمانە
ئیحیا کردنەوە
[[عا.: احیا + کو: کردنەوە]]
(مست. مت.) ١- زیندوو کردنەوەی مەعنەوی. ((مەلا سەءیدە وا سەڵا ئەکا)) ((ڕوحی (بەلال)مان بۆ ئیحیا ئەکا)) (پیرەمێرد- ٢٦٦) ٢- (کئێر.) ڕەونەق دان بە جێگە یا شتێک. ((ماڵت ئاوەدان بێ باغەوان بۆ ئاڵووباڵووت بازاڕت ئیحیا کردەوە)) *بووژاندنەوە، ژیاندنەوە.
ئیحیانە
[[محر، عا.: احیانا]]
ئیحیانەن
[[عا.]]
ئینحیسار
[[=عا.: ئینحیسار]]
(نمس.) ١- دەورەدران، دە تەنگانە کەوتن. ٢- تەرخان کردنی دروست کردن یا فرۆشتنی شتێک بۆ کەسێک یا داییرەیەکی دەوڵەتی. (کئێر.) ئینحیساری دوخانیات. (کعر.) ئینحیساری تووتن.
ئەحیانە
ئەگەر، ئەگەر هاتوو، دەسوورەتێکا: ئەحیانە دیتت سڵاوی پێ بگەیەنە
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
احیاء
[ع - مص ]
(ئیهیاء - ihya,)
زندوکرنەوە، شەوبیداری، شەوعیبادەت، شەونخونی.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
احیاء
[ع - ص - ا ]
(ئەهیاء - ehya,)
زیندەواران، خانەدانان.