برێتی لە زۆر خۆشەویست

کنایه از محبوب
کنایه از معشوق

کزەی جەرگ
برێتی لە دڵبەر، گراوی، ماشقە

ستون چرخ

[ئەو دوو دارە دوو حاچەیەی ئامرازی ئاو هەڵگۆزینی لەسەر دادەنێن]

قَعوان، قَعیدان، رِجامان، سَنَفَتان، زَرنوقان

کشتی جنگی، کشتی زره پوش

زرێپۆش [کەشتی ئاسنینی شەڕ]

بارِجَه، طَرّشدَه، مُدَرَّعَه، شلئِنَه، حَرّاقَه

گەمێی شەڕێ٬ کەشتی زرێدارە لە شەڕێدا بە کاردێنرێ٬ زرێپۆش

گون کتیرا

جۆرێ گوێنی زەردە کەتیرەی لێ دەگرن

جۆرە سیستەمێکی سیاسی کە تێیدا تەنیا یەک جەمسەر چالاک بێت. یەک جەمسەری زیاتر لە حکوومەتێکی جیهانگیردا لە ئارادایە. دوای کۆتایی پێهاتنی شەڕی سارد هەندێ گومان دروست بووە لەسەر ئەوەی کە وەڵاتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا، ئێستا یەکەم زلهێزی جیهانە و ئەمە دەرفەتێکی وای بۆ دەڕەخسێنێ کە جیهان بەرەو یەک جەمسەری ببات. لیبرالیزمی ئابووری و کەم تاکورتێکش دیموکراسی هاوبەشی، ڕەنگە تا ڕادەیەک ببنە یارمەتیدەری سیستەمی یەک جەمسەری.

تک قطبی

Unipolarity

«نت.»، «سیم.» تم: بەرەجێژنان.

(دەرەجەدار - derecedar)

خودان پله، ئەوشتەی کرابی به نمره، پلەیەکی سوپاییه لەسەر دستەوه تا پیش ئەفسەری. راسته.

( derfencek))

دیوەزمه، کابوس، موتەکه، پیرهەقوک.

هاتن و کشانەوەی ئاوی دەریا (مد و جزر)

(هەورا) تێکوڵی بنەوەی بە ڕوویە

آغەجواش. (علفی است معروف، خوراکی و معطر، مأخوذ از "آقجەباش" ترکی است چونکە گل آن سفید است.)

پیتۆکە. [گیایەکی بۆ نەخۆشە و دەخورێت. ناوەکەی لە "ناقجەباش"ی تورکیەوە وەرگیراوە چونکە گوڵەکەی سپییە.)]

. . . . وێنە

از گیاهان معطر

بهانه

ئەنجەت، بەهانە

(نا.) بەهانە، بیانوو، پەڵپ. ((ئەگەر پیاو پیاوی بکوژێ، ئەفەر چووە ماڵێی نابێ دەگەڵی بە ئینجەت بێ)) (تحفە: ج٢-١٢٦). * ئەنجەت، حەنجەت، هەنجەت.

هەواو دەماری بێ جێ

مدت
اَجل

ماوە، مەودا: ئەو ماڵەت بە ئەجەلی دوو مانگ بەقەرز ئەدەمێ
ئاکام، وادەی مەرگ: بزن ئەجەلی هات نانی شوان دەخوا «مەسەل»

«نا.» وەعدەی مردن، ئەو دەمەی ژیانی کەسێک تێیدا تەواو دەبێ. «بزن ئەجەلی هات تیشووی شوانی دەخوا.» ئەجەلی خۆ_ مردنی تەبیعی، مردن بە بێ هۆیەکی لە لاوە: نەوەڵڵا! هەر بە ئەجەلی خۆی مرد. ئەجەلی هاتووە_ «کنـ.» کاری وا دەکا دەبێ ببێتە هۆی مردنی٭ئەنجەل، عەنجەل.

سکنجبین

شەربەتی سرکە و هەنگوین

«نتـ.»، «کئێر.» شەربەتێکی مزرە لە سرکە و هەنگوین سازدەکرێ. تێبــ.ینی: آ» ئەم وشەیە لە پێشدا «سکەنگەبین» بووە و کراوە بە عەڕەبی، چونکوو لە زمانی عەڕەبیدا «ابتدا ساکن» نابێ کردوویانەتە «اسکنجبین» و سەرلە نوێ گەڕاوەتەوە ناو زمانی کوردی و فارسی، لە فارسیدا «ا» یەکەیان دیسان لێ فڕێ داوە بەڵام لە کوردیدا هەر وەک فارسی دەنگی «گ» بۆتە «ج» و «ا» کەش هەر ماوەتەوە. ب» ژابا «۲۴۰و۲۴۴» و معین «فەرهەنگ: جـ۲- ۱۹۰۰» وشەی «سک» یان بە «سرکە» مەعنا لێداوەتەوە. ج» حەوت بەش هەنگوین «ئێستا قەند و شەکریش» دەگەڵ چوار بەش سرکە تێکەڵاو دەکەن و دەیکوڵێنن، ناوبەناو تۆزێکی دەخەنە نێوان دوو پەنجەرە و نەختێک دەیسوونەوە ئەگەر هەودا هەودا بوو «کێشی هات» ئەوا دایدەگرن و پاش سارد بوونەوە دەیکەنە شووشە یا هەر دەفرێکی ترەوە و هەڵی دەگرن، وەختی خواردنەوە بە دڵخواز ئاوی تێ دەکەن، لەگەڵ «کاهوو» ش دەخورێ. ٭ئەسکەنجەمین.

سکنجبین