تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



تەک و جەم(فە)
سەرچاوە: نالی
جامی جەم
ئاوێنەکەی جەمشید، ئەویش ئاوێنەیەکی وەک ئەوەی ئەسکەندەر بووە.

تۆزێ ئایینه ی سکەندەر وا به دەم باوە. وەلێ
گەردی دامانی غەریبانه لووری جامی جەم
سەرچاوە: نالی
جامی جەم
ئاوێنەکەی جەمشید که مەشهوورە هەموو دنیای تیا دیوە.

هەرچەندە که عومری خضر و جامی جەمت بوو
چونکه ئەمەلت زۆرە، چ عومرێکی کەمت بوو!
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
جەم
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
جەم
وتەیەکە هاتووە بەمانای (لەکن)
جەم
گرد، چبیره، گروزه.
جەم
جُنب، جُنبش.
جەم
جووڵه، جمس. [بزووتن]
جەم
جَمع، کُومَة.
جەم
حَرَکَة، دَبِیب، جُولَة، جَولَة، هَیث.
جەم
نزد
وعده غذا
لنگه بار
جەم
نک، کن، لا: پەرەی من جەم تەیە
ژەم، هەلی نان خواردن: جەمی نیوەڕۆ
تابار، لنگەبار
جەم بوون
کۆبوونەوە، خڕبوونەوە، کۆمەڵ کردن
سەرچاوە: نالی
جەم جا
جێنشینی جەمشید.

شاهی جەم جا « نالییا » (تاریخ جم) تەئریخیە
دا نەڵێن لەم عەصرەدا ئەسکەندەری جەم جا نەبوو
جەم مردو
نوزادی که از کم شیری مادر لاغر و بیجان است
جەم مردو
بێچوێک کە لەبەر کەم شیری دایک لەڕ و لاوازە
جەم مردە
نوزادی که از کم شیری مادر لاغر و بیجان است
جەم مردە
جەم مردو
جڤات + جەماوەر
جڤات بە کۆمەڵێکی چالاک دەوترێ کە هاوشێوەی جەماعەت لە ئەژمار دێت. تایبەتمەندییەکانی جڤات بریتییە لە: نزیکایەتی شوێن، ناپایەداری و کردەوەیەکی کۆمەڵەکی کە بکەوێتە ژێر کاریگەریی پاڵنەرێکی بەسۆزی هاوبەش تاکوو بگاتە دەور و پێگە ڕەسمییەکانی. لە ڕوانگەیەکی دیکەوە بەگشتی بە مانای کۆمەڵێ بوونەوەری سروشتی کە زیاتر وەک جەستەیەک سەیر دەکرێت، لێکدراوەتەوە. لە زانستە مرۆیی و کۆمەڵایەتیەکاندا جڤات دەلالەت دەکا بە سەر خەڵکێکی زۆر کە لە شوێنێک نیشتەجێ بووبێتن.
لە بارەی جڤاتەوە، تەنیا شتێک کە گرنگە گشت بوونەکەیەتی ئەگینا سەرنج نادرێتە کەرت و ڕەگەزە پێکهێنەرەکانی، بۆیە لەگەڵ گرووپ جیاوازی زۆری هەیە.
لە جەماوەردا بەگشتی بیروڕا و لایەنگری و تواناییەکانی تاکەکەس و گرووپ، یان شێوازی ژیان بە تەرزێکی لێکترازاو خۆی پێشان نادات بەڵکوو ئەم شتانە لەناو کۆمەڵێک هۆکار و شێواز و لاگیریی ڕەشۆکی دەتوێنەوە.
جڤات، گرووپ نییە کە لەڕووی ویست و ئیرادەوە خاوەنی تایبەتمەندی و یەکگرتوویی بێت. لە جڤاتدا بە ڕێژەی گرووپ هەست بە گوشارێکی کەمتر دەکرێت. دەسڕۆشتن و سەیتەرە پەیاکردن بە سەر جڤاتدا ئەغڵەب بە ئاسانی ڕوو دەدات. بە هاسانی ئەکرێ جڤاتێکی ناڕازی بگۆڕیتە جڤاتێکی ڕازی و بە پێچەوانەشەوە ئەم شتە ڕوو دەدات.
جەما(هەورا)
جەمام، لەگە، لەجێ، جەما بوونی جومگە یا گەی قامکان و شووێنی تر: لەجێچوون، لەگەچوون. ناوی جێژنێکی برا کوردەکانی یەزیدییە
جەماعەت
گروه، گروزه، چَبیره، توده، سپاه، مردمان.
جەماعەت
جەماعەت
جَمع، جَماعَة، فِرقَة، فَریق، عِضَة، فِئَة، عَصبَة، قَوم، هَشثه، حَفل، حُفال، قُثاثة، عَشِیرَة، مَعشَر، طائِفَة، اِبالَة، قَبیلَة، رَهط، حَیَ، مَوکِب.
جەمالا(باک)
ناوی تیرەیێکی کوردە لە خێڵی کیکا
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
جەمام
(جەمامبوون)
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
جەمام
ئاندامێکە لە جەستە کە بەهۆی ماندووبوونەوە هاتبێتە ئێش
جەمام
آسوده، بسته، بَندی، درغال. (اسپ یا غیر آن که راحت باشد.)
جەمام
ئاسوودە، بەسیاگ، دارەسیاگ. [ڕەحەت، بێ نیشوکار (ئەسپ یا شتی دیکە له کاتی پشووداندا.)]
جەمام
جَمام، فارغ. (لَم یُرکَب)
جەمام
کوفتگی اعضاء
جەمام
ڕەقبوون و ئاوسانی ئەندام، کوترانی ئەندامی لەش: دەستم و پشتم جەمام بووە
جەمام شکێنی
از بند درآوردن، گرداندن، گردش دادن، آسایش شکنی، خستگی شکستن، از خستگی در آوردن.