تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



ئەنجنین
[[ئەن+جنین]]
(مست. مت.)، (مک.) ١- وردورد کردنی گۆشت و پیواز و ئەم جۆرە شتانە. فاتە خێراکە پیوازەکە بنجنە (بئەنجنە) ٢- برینی زۆر لە کەسێک کردن ( بە خەنجەر، چەقۆ... و...) بە خەنجەران ئەنجنیبویان *جنین، هەنجنین. تێبــ.- ئەم وشەیە هەروەک لە سەرەوە پیشان دراوە لە دوو پارچەی (ئەن=هەن) و (جنین) پێکهاتووە کە هەردووکیان دەگەڕێنەوە سەر ئاوێستایی و یەکەمیان لە باسی وشەی (ئەنجامە)دا شی کراوەتەوە، دەمینێتەوە دووەمیان (جنینکە لە زمانی کوردی ئێستادا شکڵی مەسدەری بەخۆیەوە گرتووە، لە فیعلێکی کۆنی ئاوێستایی (جەن) وەرگیراوە: ((جەن بە مانای لێدان، کوشتن و لەناو بردن، لە ئاوێستادا زۆر هاتووە، وشەکانی کە لێی کەوتوونەوە زۆرن)) تم: (پد: یگد، ج٢-١٦٦) بەم جۆرە مانای تەرکیبی وشەکە دەبێتە (پێکەوە لێدان) کە ئێستاش هەر ئەو مانایەی هەیە (زۆرجار چەقۆ لە شتێک دەدرێ و لێدانی ناپسێتەوە- پێکەوە-یە).
ئەنجنین
هەنجنین، جنین، هنجاندن، جناندن، ووردکردنی چت
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
اجنە
[ع - ا ]
(ئەجیننە - ecinne)
سەرچاوە: شیرینی نوێ
الجنس البشري
سەرچاوە: شیرینی نوێ
الجِنس الخَش
سەرچاوە: شیرینی نوێ
الجنس اللطيف
سەرچاوە: شیرینی نوێ
العِرق أو الجنس الأصفر
ڕەگەزی زەرد. پێست زەرد.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
القُطب الجنوبي
جەمسەری باشوور.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
باجناق
[ا - ق ]
(باجیناغ - bacinax)
ئاوەڵزاوا، هاولینگ، دووکەس کە دوو خوشکیان خواستبێ، هاوزاوا.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
بِجَنب
بِجانِب. بالقرب / بەتەنیشت. نزیک.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
بَرشَمَ المِسمارَك بَجَّنَهُ
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
بهمنجنه
[ا ]
(بەه مەنجەنه - behmencene)
جەژنێکی کۆنی ئێرانییه دەکەوێته رۆژی دووەمی مانگی بەهمەنەوه.
بی مەجنوون
بیدموله، بید مجنون.
بی مەجنوون
شۆڕەبی. [شەنگەبی]
بی مەجنوون
خِلاف مجنونِي.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
بید مجنون
[ا ]
(بیدی مەجنون - bîdimecnûn)
سەرچاوە: نالی
بیدی مەجنوون
شۆڕەبی.

بیدی مەجنوونە وجوودم لە هەموو بەر بەرییە
نە کەسێ مونتەفیعی یەک بەری یا سێبەرییە
بەجنەخووێر
ناوی شارێکی کۆنی کوردانە لە نێو هەڤێرکادایە، باجنا بەجنەوی، بەشنەوی ئێلێکی کۆنی کوردانە لە مێژوودا باسی وان زۆر کراوە: (ابن الاثیر) دەڵێ(بشنوی)، تاریخ الخمیس و هێندێک مێژوونووسی تر پێی دەڵێن(جن)، (باجن)، (بەجن)، (بەشن)، (بەژن)