سیری
پررنگی

دژی برسایەتی
تۆخی ڕەنگ

تەسەلی. توخی هەندێک ڕەنگ

سیری

بەرانبەری برسیەتی

تێری

تێری، تەسەلی

پڕئێش

برووسکەو چەخماخەی ئێشی لەش

تێرەخۆرە

تێرەخۆرە

ئەندازەیەکە لە خواردن کە زەلامێک تێری پێ بخوا

آن قدار از خوراک که گرسنه را سیر کند

ئەوەندەی برسی تێر دەکا، خواردەمەنی ژەمی برسیەک

ئەوەندەی برسی پێ تێر بێ، جەمی یەک برسی

مۆڕبوونەوە

سەنگی تیرە

استخر کوچک

گۆلاو، گۆل

هەسارە ژماری، ئەستێرە ژماری

ئەستێڵ

اِستخر

ئەستێر

«نتـ.» تمـ: ئەستێڵ.

هەرزاڵێکە لە ناو ماڵدا دروست دەکرێ بۆ ئەوەی دانەوێڵەی لەسەرەوەو ژێرییەوە دانێن،(خۆ)حەوز، گۆل، ڕفکە،(شار)بڕک، ئەستێر، ئەستێڵ، شووقەللەت، ئەستێرکە

ئەستێرک

ستاره سحری

بڕوانە: ئەستێرک

ئەستێڵ

کرم شب تاب

گوڵە ستێرە، گوەستێرە، کرمێکە باڵدار شەوانە قوونی دەترووسکێ

ئەستێڵ

ئەو شتە ڕووناکانەن کە شەو بە ئاسمانەوە دەدرەوشێنەوە

ستاره

ستێر، هەسارە، ئەو شتانەی لە مانگ بچووکترن و شەوانە لە عاسمان دەبریقن: ئەستێرە بەرزەکان ئەدرۆشێنەوە بەشەو/وەک چاوەکانی من نە سرەوتیان هەیە و نە خەو «پیرەمێرد»

«نا.» ۱- هەموو ئەو جیسمانەی کە شەوانە وەکوو خاڵێکی بچووکی ڕووناک لە ئاسمان دەدرەوشێنەوە، بە گشتی دووجوورن: گەڕۆک، نەگەڕ. ۲- تمـ: ئەستێرەی بەخت: ئەستێرەی گەشە، ئەستێرەی بڵیندە، ئەستێرەیان لە کزییە ٭ «سنـ.»، «هو.» هەسارە «بکـ.» ستێر، ستێرک. ئەختەر. ئەستێرەی بەخت_ «نتـ.» ئەستێرەیێکی چارەنووسی ئینسانێکی پێوە بەند بێ ٭ئەستێرە/۲، ئەستێرەی تاڵع. تێبــ.ینی: بە شتێکی زانستی ئەستێرەناسیی کۆن وای دادەنا کە چارەنووسی دنیا و هەموو خەڵکی دنیا پەیوەندی هەیە دەگەڵ حەوت ئەستێرەی گەڕۆک «تمـ: _» کە تا ئەو کاتە ناسرابوون، بە پێی حیساباتێکی دوور و درێژ دەیان دۆزییەوە کە فڵان ئینسان لە ژێر سێبەری کام ئەستێرەدایە و کەی لە دایک بووە، ئەو ئەستێرەیە لە کامە «بورج» دابووە، ئەوسا چارەنووسی کابرا لە ڕووی گەڕانی ئەو ئەستێرەیە دیاری دەکرا، پاتشایانی کۆن بۆ ئەم مەبەستە و گەلێ مەبەستی تر، ئەستێرە ناسی تایبەتییان لە بارەگاکانیان ڕادەگرت. ئەستێرەی بەیان_ «نتـ.» تمـ: ئەستێرەی ڕۆژێ. ئەستێرەی تالع_ «نتـ.» تمـ: ئەستێرەی بەخت «ئەستێرەی تالع ڕووی کردە نەهات» «بێ شنە و سروەی شەماڵ کزومات» «پیرە مێرد_۳۲۰»

هەستارە، چتارە، ستێر،(زەن)هەسارە ئەختەر، هەرین، ئاسیرە، ئەو چتە رووناکانەن، کە شەوانە بە حەواوە دەدرەوشێنەوە. نێوی ئافرەتانە