شیری بەند هاتگ

ڕقە بە رێتی.

نشسته

ڕۆنیشتوو

ئەوپەڕی ئاسیا بەلای ڕۆژهەڵاتەوە

خاورمیانه

The middle east

ئەم زاراوە هەر لەسەرەتاوە مژاوی بووە و تا ئێستە بە ناوچەیەکی جوگرافیایی دیاریکراو کە هەمووان لەسەری کۆک بن پێناسە نەکراوە. پێناسەی جۆراوجۆر لە بارەی ئەم ناوچەوە هەیە کە بە چەند بۆچوونێک ئاماژە دەکەین:
1ــ ڕۆژهەڵاتی ناوین، بریتییە لە: وەڵاتانی ئێران، تورکیا، قوبرس، وەڵاتانی عەرەبی ڕۆژهەڵاتی دەریای ناوەڕاست، فەلەستین، نیمچە دوورگەی عەرەبستان، ناوچەی دیجلە و فوڕات، دەراوی نیل (میسر و سوودان) و لیبی. (ساڵنامەی ڕۆژهەڵاتی ناوین و باکووری ئەفریقا 1987) .
2ــ ناوچەیەک لەنێوان عەرەبستان و هێندستان کە ناوەندەکەی لە ڕوانگەی ستراتجیستەکانەوە، کەنداوی فارس لە ئەژمار دێت. (بیرنارد لووییس، ڕۆژهەڵاتی ناوین و ڕۆژاوا) .
3ــ ڕۆژهەڵاتی ناوین واتایەکی دانراو و دڵخوازانەیە کە مەبەست لە سێ وەڵاتی گەورەی ئێران و میسر و تورکیا و وەڵاتانی عەرەبی ئاسیا و ئیسراییل و قوبرسە. (ژان پییر درینیک، ڕۆژهەڵاتی ناوین لە سەدەی بیستەم) .
بەگشتی بە لەبەرچاوگرتنی ئەم ڕوانگە و پێناسانە، ئەکرێ بڵێین ڕۆژهەڵاتی ناوین ناوچەیەکە کە ئەم وەڵاتانەی خوارەوە لەخۆ دەگرێ:
ئێران، ئەردەن، میرنشینە یەکگرتووەکانی عەرەبی، بەحرەین، تورکیا، سووریا، عێراق، عەرەبستانی سەعوودی، عەممان، فەلەستین، قەتەر، کوەیت، لوبنان، میسر و یەمەن. لە دوای هەڵوەشانەوەی یەکیەتی کۆمارییەکانی سۆڤیەت، بە ڕای هەندێ زانا، وەڵاتانی موسوڵمانی ئاسیای ناوەندی (ئوزبەکستان، تورکمانستان، قرغیزستان و قازاغستان) و ناوچەی قەفقاز ( ئازەربایجان، ئەرمەنستان و گورجستان) دەکەونە بەستێنی «رۆژهەڵاتی ناوەڕاستی نوێ»وە.

ناوەڕاستی ئاسیا

قەراغی ئاسیا بەدیوی دەریای سپیدا

آفتابزده

تاو بردوو

ڕۆژهەڵاتی ناوراست

دانیشتووی هەرێمی ڕۆژهەڵاتێ.

ڕۆژهەڵاتی دوور،ڕۆژهەڵاتی ئەوپەر.

ڕۆژهەڵاتی نێزیک.

ستاتیکای (جوا نیناسی) یەکیەتی کۆمارییەکانی سۆڤییەت کە لەنێوان ساڵەکانی 1930 تا 1956 ڕەواجی پێدرا. ناوی سیاسەت و تیۆری ڕەسمی حکوومەتی سۆڤییەتە لەمەڕ داهێنانی هونەری. ئەم ڕێبازە لە لایەن ماکسیم گورکی و سیاسەتمەدارانێکی وەکوو بوخارین و ژادنۆف لە ساڵی 1934 لە کۆنگرەی نووسەرانی سۆڤییەت هاتە ئاراوە بەڵام هیچ کاتێک پێناسەیەکی ڕێکوپێکی لێنەکراوە. مەبەست لە داهێنانی ئەم سیاسەتە ڕاکێشکردنی شێوازی ڕیالیستی کۆتاییەکانی سەدەی نۆزدە بوو بۆ هونەر و ئەدەب و شانۆ بەرەو لایەنێکی پۆزەتیڤ.
ڕیالیزمی سۆشیالیستی، شەرعییەتی خۆی لە بیرۆکەکەی لینین لەمەڕ partinost (لایەنگری) و ئەدەب، لەگوێن ڕەنگدانەوەی واقیع لای مارکس و ئینگڵس وەردەگرێ. ئەم دوو بیرمەندە وێڕای ئەوەی بۆ ئەدەب ڕۆڵێکی ئایدیۆلۆجیک قاییل دەبن، لەسەر پێوەندی نێوان ئەدەب و ئابوور جەخت دەکەن. ئەم ڕێبازە لەسەردەمی ستالین (بڕوانە ستالین خوازی) بە شێوەیەکی بەربڵاو پیادەکرێ و هونەری سۆڤییەتی بەرەو داڕمان و تێکشکان برد. بە تێکشکان و ڕۆچوونی ستالینیزم، ڕیالیزمی سۆشیالیستیش کەوتە بەر ڕەخنە و لەناوچوو.

رئالیسم سوسیالیستی

Socislist realism

طریقة البحث العلمي الطبیعیة