هەتیو

هەتیو.

یا ڕەئسی یەتیمێکی کە بێ بەرگ و نەوا بێ
غەڵطان و سەراسیمە: نە داکێک و نە بابێ

ناکس بچه
یتیمچه، نوعی خورش

هەتیمچە
چێشتێکی باینجانە

ناکس بچه

هەتیمچە

«نت.»، «حمس.» ١- پێوەندی نێوان ئەو کەسانەی دایک و باب یا یەکێک لەو دوانەیان یەک بن. ٢- «مج.» پێوەندی دۆستانەی نێوان دوو یا چەند کەس یا نێوان میللەتان و نەتەوەکان:: برایەتی کورد و عەڕەب * برایی.

«نمس.» شتێ بخرێتە بەر شتێکی تر، هەر شتێکی لە جێگەی شتێکی دیکه دابندرێ یا بدرێ به کەسێ یا ڵکەڵکی لێ وەربگیرێت، «عا.» بدیل.:: ئەم قەڵە مه له برێتی قەڵەمەکە ی خۆت هەڵگره. لوییسی شازدەهەم به خەڵکی فر ەنسای گوت له برێتی نان با کیک بخۆن *له باتی، لە بری، له جیاتی، «سیه.» بر، برێتی. تێبــ.- 1» ئەم وشەیه و هاوتاکانی بەتەنیایی و بەبێ «له» له پێشەوەیان دەکارناکرێن. ب «زۆر ڕێی دەچێتێ ئەسڵی ئەم وشەیه «عبارة» ی عەرەبی بێ و جەڕێندرابێ.

نت.»، «کئێر.» تم: نارنجۆک.

«حمس.»، «هل.» پیشەی خۆش کردنی پێستە بۆ مەشکە.

«نت.»، «سیم.» تم: بەرگەسەرین تێبــ.ینی: پشتی جووره سەرینێکه.

شارستانێتی٬ ژیری٬ جهزایی٬ چاوکراوەوەیی.

هاوشاری

ئایا ڕاسته؟ بەڕاستی؟ ، ئایاوایه؟، ڕاستی؟

کووێری.

(پب.) تم: ئەتی. کچێتی، ژنێتی، ماڵی دزێتی. ((برسێتی ڕەگی هاری پێوەیە)).

(ئاتی - atî)

داهاتوو، ئایندە.

د. زێڕ

طلا

زێڕ، تەڵا، ئاڵتوون

«حمسـ.» تمـ: ئاگرپەرستی.

ئاغایەتی

ئاغایەتی

لە ئەنجامدا لە نەتیجەدا، هەر...

بە زمانی یۆنانی بە مانای باشترین حکوومەت یان حکوومەتی پیاوماقووڵانە. بەڵام لە زاراوەدا جگە لەوەی کە هەڵگری پاساوێکی ئەخلاقییە، حکوومەتی کەسانی لێهاتووە کە بەپێی میرات و شەرەف و خوێن بە سەروەری گەیشتوون. کەواتە دەکرێ بە حکوومەتی ڕەگەز مەزنایەتی ناوبردە بکرێ.
لە فەلسەفەی سیاسی یۆناندا ئاریستۆکراسی بەو دەسەڵاتدارانە دەگوترێ کە لە باری ئینسانییەوە بە تەواوی هەڵیان دابێ و گەشەیان کردبێ. «ئەرەستۆ» (لە کتێبی سیاسەت) و «پلاتۆ» (لە کتێبی کۆمار)دا هەوڵێکی زۆریان داوە لەمەڕ دیاریکردنی پێودانگێک بۆ دۆزینەوەی ئەم جورە کەسانە. ئەرەستۆ، باشترین جۆری حکوومەتەکان بە پادشایی و ئاریستۆکراسی و حکوومەتی قانوون ناوبردە ئەکا و لەنێوان ئاریستۆکراسی و ئۆلیگارکی*دا ئەم جیاوازییە قاییلە: " ئۆلیگارکی گەیشتن بە دەسەڵاتە بەپێی دارایی و ئاریستۆکراسی بەپێی بلیمەتی". بەڵام هەر لە زووەوە ئەم دوو زاراوە بە یەک مانا بەکار براون. بۆ وێنە «کارتاژ» و «وینیز» ئاریستۆکراتی گەورەی دارایی بوون.
ئاریستۆکراتیک بە عام، بە حکوومەتێک دەوگوترێ کە تێیدا دەسەڵاتی دەوڵەت ڕەها بێ و حکوومەت بە دەست تاقمێکی مومتازەوە بێت. ئەم تاقمەش لە ڕێی میرات و پلەی چینایەتییەوە بەم شوێنە گەیشتبێ و ڕێگەی چینەکانی دیکە بۆ ئەم شوێنە یاساغ بێت. نموونەی ئەم سیستەمە سیاسییە لە ئێرانی پێش ئیسلام و ئەورووپا لە سەدەکانی ناوەڕاست ئەبیندرێت. ئەمڕۆ نموونەی ئەم جۆرە حکوومەتە لە کەم شوێنی جیهاندا پەیدا ئەبێت و جێی خۆی داوە بە دیکتاتۆری ئولیگاریشی نوێ.

آریستوکراسی