تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 258
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
عەنتیکەخانە
موزه
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
عەنتیکەخانە
شوێنێ
کە
ئاسەواری کەوناری تێدایە
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
عەنتیکەفرۆش
عتیقەفروش
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
عەنتیکەفرۆش
کەسێ
کە
دوکانی
شتی
کۆنی
بەنرخی
هەیە
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
عەنتیکەچی
کەسێکە
لە
شتی
عەنتیکەدا پسۆڕ و شارەزابێ
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
قرەتیکان
[ا. ت ]
(غەرەتیکان – xeretikan)
جۆره رووەکێکه.
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
قەوتیکردن
وەسیەت
کردن
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
هاتیکە
(هەورا.):
سەیدووکە
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
هەویرتیکان
پەینکە
.
سەرچاوە:
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
ڕاڕەوی ڕۆمانتیکایەتی
مذهب
الرومانسي
سەرچاوە:
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
ڕاڕەوی ڕۆمانتیکایەتی
Romanticism= Sentimentalism
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
ڕێکخراوەی پەیمانی ئاتلانتیکی باکووری (ناتۆ)
سازمان
پیمان
آتلانتیک
شمالی (
ناتو
)
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
ڕێکخراوەی پەیمانی ئاتلانتیکی باکووری (ناتۆ)
North Atlantic Treaty Organization (NATO)
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
ڕێکخراوەی پەیمانی ئاتلانتیکی باکووری (ناتۆ)
پەیمانێکی سەربازییە
کە
لە
4/4/ 1949 لەنێوان وەڵاتانی بەلجیکا، کەنەدا، دانیمارک، فرەنسا، بەریتانیا، ئیسلەندا، ئیتالیا، لۆگزامبۆرگ، هۆڵەندا، نەرویج، پورتوگال، وەڵاتە یەکگرتووەکانی
ئەمریکا
، یۆنان و تورکیا (1951)، ئەڵمانیای
ڕۆژاوا
(1955) و ئیسپانیا (1982)، مۆرکرا.
بەپێی مادەی پێنجەمی
ئەم
پەیمانە
،
هەر
چەشنە هێرشێک بۆسەر وەڵاتێکی
ئەندام
بکرێت،
هێرش
بۆ
هەموو
ئەندامانی ناتۆ
لە
قەلەم دەدرێ و ناتۆ
خۆی
بە
بەرپرس
دەزانێ
لەم
وەڵاتە
پشتیوانی
بکات و لەسەری هەڵقڕێ. ناتۆ
لە
بنەڕەتدا بەمەبەستی پاراستنی ئاسایشی ئەورووپای
ڕۆژاوا
لە
بەرانبەر
دەسەڵاتی
سەربازی
سۆڤیەت و بلۆکی
ڕۆژهەڵات
*و
بە
واتایەکی
دیکە
بۆ
بەرگری
لە
پەرەسەندنی
کۆمۆنیزم
دامەزرا. ئەنجومەنی ئاتلانتیکی
باکووری
، باڵاترین پلەی
ئیداری
ناتۆ
لە
ئەژمار
دێت
و ئەرکی
ڕێکخستن
و هاوئاهەنگی لقە بەڕێوەبەرایەتییەکان و کۆمیتەی
سەربازی
بەرعۆدە
گرتووە.
لە
ساڵی 1966 فەرەنسە هێزەکانی
خۆی
لە
ناتۆ کێشاوە و
لە
ئەندامەتی
سەرکردایەتی
سەربازی
هاتە
دەرەوە
.
بەڵام
لە
بەشەکانی پشتگیری
سەربازی
و دابینکردنی بوودجە و دەزگەکانی
هۆشدار
تووشی
نسکۆ
هات
.
بەم
بۆنەوە بارەگەی نێونەتەوەیی ناتۆ
لە
فەرەنسەوە
بۆ
بەلجیکا گواسترایەوە.
دوابەدوای ڕووخانی دیواری بەرلین*و یەکگرتنەوەی
دوو
پارچەکەی ئەڵمانیا و هەڵوەشانەوەی
یەکیەتی
سۆڤیەت، پەیمانی ناتۆ
تووشی
گۆڕانکاری
هات
.
هەندێ
پێیان
وایە
بە
کۆتایی
هاتنی شەڕی سارد*
ئیتر
،
بوونی
ناتۆ کەڵکی نامێنێ،
بەڵام
هەندێکیش
لەسەر
ئەم
بڕوایەن
کە
بە
هەڵوەشانەوەی
یەکیەتی
سۆڤیەت، ئەرکی ناتۆ
کۆتایی
پێ
نەهاتووە و خایلەی سۆڤیەت
تاکوو
ئێستە
هەر
لە
دڵی دەسەڵاتدارانی ڕۆژئاواییدا ماوەتەوە. بەپێی
ئەم
بۆچوونە ناتۆ ئەرکێکی باڵاتر
لە
ئەرکی
سەربازی
هەیە
و لەگوێن دەسپێکێکی
سیاسی
، شانبەشانی
هاوکاری
سەربازی
و دیپلۆماتیک، زامنکەری
هاوکاری
ئابووری
و کۆمەڵایەتیشە.
بۆ
ئەم
مەبەستە
و بەپێی بەرنامەی نوێی ناتۆ
لە
قەوارەی «هاوبەشێتی
لە
ئاشتی»دا
زنجیرە
دانیشتنێک
لە
ژێر
سەردێڕی«1+16»
بە
ئامادەبوونی ناتۆ و وەزیرانی بەرگریی و دەرەوەی سۆڤیەت پێکهات و
سەرەنجام
لە
مانگی
مەی
1997،
ئەم
وەڵاتە
بە
مۆرکردنی ڕێککەوتنێک
لە
پاریس،
بە
شێوەیەکی
ڕەسمی
ئامادەیی
خۆی
بۆ
هاوکاریکردن
لەگەڵ
ناتۆدا ڕاگەیاند.
لە
درێژەی بەئەندامبوونی وەڵاتانی ئەورووپای
ڕۆژهەڵات
لە
12 ی مارسی 1999
کۆماری
چێک، مەجارستان و پۆڵەندا چوونە
ناو
ڕیزی وەڵاتانی ئەندامەوە.
لەم
ساڵانەی دواییشدا
هەندێ
لە
ئەندامانی پێشووی پەیمانی وارشەو* هەوڵیانداوە ببنە ئەندامی ناتۆ،
هەر
بۆیە
لە
کۆبوونەوەی
ڕۆژی
21/11/2002 ئەندامانی ناتۆ
لە
پڕاگ
داوا
لە
حەوت
وەڵاتی
بولگاریا، ڕۆمانیا، لیتۆنی، ئیستۆنی، لیتوانیا، سلۆڤاکیا و سلۆڤانیا
کرا
بۆ
ساڵی 2004 ببنە ئەندامی ناتۆ. دواتریش
بە
ئەندامبوونی وەڵاتانی دیکەی ئەورووپای
ڕۆژهەڵات
بەردەوام
بوو
.
ئێستە
ئەم
ڕێکخراوە 26 ئەندامی
هەیە
. ناتۆ
لە
شەڕی
دژە
تیرۆر
لە
ئەفغانستان
وەکوو
هێزێکی
شەڕکەر
لەگەڵ
تاڵیبان
دەوری
چالاک
دەبینێ.
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
ژێرئیستیکان
نعلبکی
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
ژێرئیستیکان
ناڵبەکی
، دەفری پەلی
بن
ئیستکانی
چای
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
ژێرئیستیکان
ناڵبەکی
، تەبڵە،
ژێرپیاڵە
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
ڤاتیکان
واتیکان
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
ڤاتیکان
Vatican
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
ڤاتیکان
ڤاتیکان
یا
وەڵاتی
ڤاتیکان
کە
بە
ئیتالیایی پێی
دەڵێن
citidel vatican. ڕووبەرەکەی دەگاتە 400
هەزار
مەتری
چوارگۆشە
لە
باکووری
ڕۆژاوای
شاری
ڕۆما پێتەختی ئیتالیا هەڵکەوتووە
کە
گرنگترین
بارەگا
و
ناوەندی
دەسەڵاتداری
پاپا
، ڕێبەری کاسۆلیکەکانی جیهانە. حکوومەتی
پاپا
بچووکترین حکوومەتی سەربەخۆی ئەورووپایە و
ئەم
سەربەخۆییە بەپێی پەیمانی لاتران (
کە
ناوی
کەلیسایەکە)
لە
ساڵی 1929
لە
لایەن
دەوڵەتی
ئەوکاتەی ئیتالیاوە درا
بە
پاپا
.
ڤاتیکان
،
پۆلیس
و
پۆست
و
پارە
و وێستگەی ڕادیۆیی
تایبەت
بە
خۆی
هەیە
کە
بە
23
زمان
بەرنامە
بڵاو
دەکاتەوە. نزیکەی 500 کارمەندی
هەیە
و
هەر
سێ
دەسەڵاتی
ڕاپەڕاندن
و یاسادانان و
دادوەری
لەژێر دەسەڵاتی پاپادایە. بەڕێوەبردنی
وەڵاتی
ڤاتیکان
لە
دەست
فەرماندار
و ئەنجومەنێکدایە
کە
لە
بەرانبەر
پاپادا بەرپرسن.
ڤاتیکان
لە
سەرانسەری جیهاندا خاوەنی
دارایی
و سەرمایەیەکی
زۆرە
و
لە
پتر
لە
سەد
وەڵات
باڵیۆزخانەی
هەیە
. سیاسەتی
ڤاتیکان
بە
پلەی
یەکەم
، بریتییە
لە
پەرەپێدانی
ئایینی
کاسۆلیک
لە
جیهاندا و
دژایەتی
سەرسەختانەی بیروباوەڕی
کۆمۆنیزم
دەکات.
4
5
6
7
8
9
10