تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
پانتۆڵ
دەمەر قۆپان
پانتۆڵ
پانتول، پانطول، شَروال.
پانتۆڵ
شەرواڵ. [پاتۆڵ، شەڵوار]
پانتۆڵ
سِروِل، سِروال.
پانتۆڵ
(باباهەورا) دەمەرقۆپان، پاتۆڵێ، (دەرڕەواهەرفەهەو) شەڵوار، (هەو) ڕۆتک کە دوولنگەو بێ نێفەک بێ. باندۆڵی کاتژمێری
پتپتۆک
جۆرێ پەپولەی خاڵدار
پتپتۆکە
از گلهای قرمز بهاری
پتۆت
گیایەکی هاوینییە پنجی گەورەیە تا دووبستان بڵند دەبێ گەڵایەکانی ووردو چکۆڵەو خڕن و شینێکی پڕڕەنگە، جلک و بەنی پێ ڕەشدەکەن. ڕەشکی بە پتۆتی داک ناگاتە دۆتی. پتۆت گوڵی بە تۆپەو بە سوور دەنوێنێ لەبنەوە لکان نادات شیرەکەش و گیایەکەشی زۆر تاڵن، شیرەکەی چەند جارێکی لە چاوی تانەدار کرێ چاکی دەکاتەوە، تا ساڵێکیش هەڵدەگیرێ، شیرەکەی بەسەر کڵۆشەکریدا بکرێ و هەڵبگیرێ باشە
پرتۆک
کۆکەرەوەو بڵاوکەرەوەی پیتانی چاپخانە. (سەق) ڕندۆڵ، پارچەی شڕ، کۆنە، تیتۆڵ، پڕتووکاو
پرتۆکه
ریزه، خورده، جَوذَر.
پرتۆکه
پرتکه، قرتکه. [ورده، بەش]
پرتۆکه
جَزء، ذَرَّة، فِلذَة.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
پرتۆکە
پرۆتۆکۆڵی گۆڕینی کەشوهەوای کیۆتۆ
ئەم پرۆتۆکۆڵە لە ساڵی 1997 لەنێوان سەرۆکی وەڵاتانی جیهان لە کیۆتۆی ژاپۆن مۆرکرا بەمەبەستی کەمکردنەوەی ئەو گازانەی کە دەبنە هۆی گەرمبوونی گۆی زەوی. واتە چونکە ئەو گازانەی کە لە سووتاندنی سووتەمەنییە فوسیلییەکان (نەوت و گاز و خەڵووزی بەرد) بڵاو دەبێتەوە دەبتێە هۆی گەرمبوون و گۆڕینی کەشوهەوای سەرزەوی، دەبێ وەڵاتان هەوڵ بدەن لە بەکارهێنانی ئەم سووتەمەنییانە کەم بکەنەوە و ڕووبکەنە وزەی هەتاوی و … بۆ پیادەکردنی ئەم پرۆتۆکۆڵە دەبوایە لە لایەن ئەو وەڵاتانەی کە 55% ئەم گازانە بڵاو دەکەنەوە، پەسند بکرێیە. مانگی ژووەنی 2002 لە لایەن پانزە وەڵاتی یەکیەتی ئەورووپا پەسند کرا. هەر لەو ساڵەدا پتر لە 70 وەڵاتی جیهان ئەم پرۆتۆکۆڵەیان پەسند کرد. ڕەشنووسی کیۆتۆ داوا لە وەڵاتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا دەکات لە قەدەر بڵاوکردنەوەی 36% ئەو گازانە لە ساڵی 1990، بۆ کەمکردنەوەی ئەم گازانە هەنگاو بنێت. کەچی بەم حاڵەش، لەنێوان ساڵەکانی 2002ـــ1997 بڵاوکردنەوەی ئەم گازانە لە ئەمریکا، نزیکەی 8% زیاتر بووە. ئەمریکا تەنها وەڵاتێکە کە لەگەڵ ئەم ڕەشنووسەدا نەیارە.
پرۆتۆکۆڵی گۆڕینی کەشوهەوای کیۆتۆ
پروتکل تغییر آب و هوایی کیوتو
پرۆتۆکۆڵی گۆڕینی کەشوهەوای کیۆتۆ
Kyoto Climate Change Protocol