تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



تریکشین(باک)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
تریکۆ
[ا. فر ]
(تریکۆ - trîko)
جۆره قوماشێکه.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
تریکە
تریکە(کە)
پێکەنینێکی بە شەرمەوەی ئافرەتانە. قیژە
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ترێ
بەری درەختی مێوە کە بە هێشوو دەیگرێ
ترێ
هەنگور
ترێ
(باک) تری، (هەورا) هەنگوور، (لوفە) ئەنگوور، بەری درەختی مێوییەو کە بە هێشوو دەیگرێ. ناوی چەشن و جۆرەکانی ترێیان لە شارەزوورو خاکی پاکی باباندا: ئزمیری، بۆڵمازوو، پاشایی. پاییزە، تایفی، چەمیلە، دەرەبۆڵە، ڕەشکە (چەند جۆری هەیەزەردکە، زەردێ، زەلکە، زرافی، سالحی، سەعدانی، سپیلکە، سووارو، سوورشامی، شەقشەقە، شمیری، شیرازی، عشاق، فەرخی، کاژاو، کشمیشی، کلکەڕێوی، گەرمکە، گون توولە، مام برایمە، مێخی، نینۆکی بووک، هیندوویی، یاقووتی. لە باکوور گەلێک جوورە ترێ هەیە بەڵان مامۆستا جگەرخوێن تەنها ئەو هەشتانەی نووسیوون: مەزرۆنە، گەورە، زەیتی، حەسەنی، بەنگی، سفنک، کۆخەر، کەرکوش
ترێ دۆشاوی
(موک) مامبرایمە، جوورە ترێیەکە
ترێ سپیکە(بابا)
جوورە ترێیەکە
ترێ سەرقولە
قەرخە. جوورە ترێیەکە
ترێ قۆرە(موک)
جوورە ترێیەکی شینە گلووشی لە هی کشمیشی ووردترەو دەنکی نیە
ترێ مار
ترێ مارانە
(دەر) پەسیرە مارانە. گیایەکی وەکوو لاولاوی زۆر بەرز دەبێ و بە داران هەڵدەچێ، بەرەکەشی وە بەڵاڵووکی دەچێ، بۆ سووراوی لێوو ڕوومەتانیشی بەکار دەبەن، گەڵای وە پەلکە مێوی دەچێ بەڵان گچکەترو خڕترە. کە لە ئەژنۆی باداران هەڵبسووێ لەپێشدا خارشتی لێ پەیدا دەکات و لە دووایە فێنک دەبێتەوە، بە ئارەقە چەند تنۆکە ئاوێکی دەردەکات بەو شێوەیە بە چەند جارێکی بنەبڕ دەبێ، کە بنەکەشی ووشک بکرێ و بکوترێ بە بڕین وەرکرێ گۆشتە زوونەی پێ دێنێتەوە
ترێ پاییزە(موک)
جوورە ترێیەکە. (بابا) چەمیلە
ترێ ڕێویلە(شا)
(بار) داڵینۆک. ترێیەکی ڕەشی ووردی کێوییە
ترێ ڕەش
گەودوونە._لە سای گەردنێدا دیارە: واتە گەردەنی ئەوەندە پاک و ڕوون و ڕۆشنە گلووە ترێی، کە قووتدا گەردنی لەدیوی دەرەوەدا دەبینرێت