تاڵوو، تاڵک، تاڵە، (دەر) تێڵی، تاڵگە، تاڵشک. گیایەکی تاڵی گەڵا پانی درێژکۆڵەی بەهارییە. گوڵی زەردو دڕواوییە بۆ دەنگ خۆشی دەدرێ بە کەوان. گیایەکی کێوییە گۆیا، کە بیدەن بە کەو گونی پێ زل دەبێ بەڵان، کە مرۆ بیخووات پێی دەمرێ چونکوو ژەهرە

گیاهی است تلخ که کبک آب را دوست دارد

تاڵگ

تاڵوو

گیانداری ڕەشی دێز

مەڕی لەش سپیی دەموچاو بۆر

سیاه مایل به خاکستری
بخت
گوسفند سفید که صورتش خاکستری باشد
گیاهی است تلخ که کبک آب را دوست دار
نحس، شوم
نوعی ارزن
نوعی دانه تلخ که قاطی دانەهای گندم شود

ڕەشی خۆڵەمێشی ڕەش کەوە، ئەسمەری ئاماڵ ڕەش
بەخت، تالح
پەزی سپی ودەم وچاو بۆر
تاڵوی کۆڵو
بێ فەڕ وشوم
جۆرێ هەرزن
مرۆر، دەنکێکی تاڵ لەناو گەنم دا

(موک) هەرزەڵە، کەردڕە. دەیمییلە. جوورە دەغڵێکە وەکوو هەرزنی وایە. جوورە ڕەنگکێکی گووێدرێژان و ئێسترانە، کە دێز بن. ڕەش، ڕەنگڕەش. تاڵک، تاڵوو، تاڵە، کەردڕە، گیایەکە جوورە قووتێکی لێ پەیدا دەبێ وە هەرزنی دەچی. (بار) هەرزن. (هەورا) داو، هەودا._بەنێ،_ دەزووێک. بەخت، شانس. زراوی نێوزگی گیان لەبەران. تەڵە، داو. (مرۆر) تاڵەکە. (هەر) مەڕێکە چەند جەغزێکی ڕەش یا سووری لە ڕووی بێ و لەشی سپی بێ یا نا، یا لەشی سپی و دەم و چاوی بۆر بێ

خێڵێکی کوردە لە نزیک کەرکووک نیشتەجێن

مەڕێکە چەند جەغزێکی ڕەش یا سووری لە ڕوویبێ و لەشی بۆر بێ

مەڕێکە چەند جەغزێکی ڕەش یا سووری لە ڕووی دابێ و بۆر بێ و پەڵەی سپی لە لەشی دابێ

بد بخت ،بدهور ،بد نگین.

بەد تاڵه ،بەدبەخت ،بەدچاره. [کڵۆڵ ،بێ ئیقباڵ]

شَقِيَ.

بەدبەخت، چارڕەش

مەڕێکە چەند جەغزێکی ڕەش یا سووری لە ڕووی بێ بەڵان لەشی سوور بێ

مەڕێکە چەند جەغزێکی ڕەش یا سووری لە ڕوویدا بێ و لەشی سوورێک بێ کە پەڵەی سپی تێدا بێ

مەڕێکە چەند جەغزێکی شین و سووری لە ڕووی بێ و لەشی بۆر بێ

مەڕێکە چەند جەغزێکی شین و سووری لە ڕووی بێ بەڵان لەشی سپی بێ