(جونبیدەن - cunbîden)

جوڵان، بزوان، جمین.

(جونبیدە - cunbîde)

جوڵاو.

(جوندی بیدەستەر - cundi bîdester)

جۆرە دەرمانێکە، گونی سەگی ئاوی.

جهان بینی

Weltanschaung/ world outlook

ڕەگی ئەم وشە ئەڵمانییە و بە مانای«روانین بۆ جیهان»ــە. لە فەرهەنگی فەلسەفی ئەڵمانیدا بە مانای وێنایەکی گشتییە لە جیهان و بە پێگە و هەڵوێستی ئینسان لەناو خۆیدا لێکدراوەتەوە. جیهانبینی ڕوانین و تەفسیرێکی تایبەت لە گەردوون و ژیان دەدا بەدەستەوە.
لە زاراوەدا بریتییە لە دەزگەی تیۆری و مەفهوومی و وێناندنی جیهان. بە مانایەکی بەربڵاو هەموو تیۆرییەکانی ئینسان لە بارەی جیهانی دەوروبەر، هەر لە تیۆری و بیرۆکە فەلسەفی و کۆمەڵایەتی و سیاسیەکانەوە بگرە هەتا ئەخلاق و هونەر و زانستە سرووشتییەکان دەگرێتەوە. بەڵام مانا جەوهەری و کاکڵەکەی بریتیە لە تیۆری و بیر و بڕوای فەلسەفی.
بەگشتی جیهانبینی، سێ ڕێچکەی لێ بۆتەوە:
ـــ جیهانبینی زانستی
ـــ جیهانبینی فەلسەفی
ـــ جیهانبینی ئایینی

کۆبوونەوەی پیاوانی گەورە بۆ کارێکی زۆر گرنگ

تەوێڵ، ناوچاو. دانە

لادە دەسرۆکەیی هەوریی لە جەبین
دەرکەوێ شەمس و قەمەر، نوور و ضیا

آزمایش

ئەزمون، تاقیکردنەوە

(هەبیب - hebîb)

یار، دۆست، خۆشەویست.

(هەبیبە - hebîbe)

مەحبوبە، خۆشەویست.

(هەبیس - hebîs)

حەپس، زندانی، بەندی.

(هەبیسە - hebîse)

وەقف، شتێ کە بۆ خێر وەقف کرابێ.

(هەبیکە - hebîke)

مەداری نێوان ئەستێران، چین چینی قژ.

یارەکەی نالییی.

لە دنیا جەننەتی باقی تەلاری شاهییە، ساقیی!
(حەبیبە) طوڕڕەیی طەوقی ملیی (شیرین) و (عەذرا) یە

زۆرخواردن بەپەلە

تند غذا خوردن

خواردن بە هەڵپە و لەز

زۆر خوواردن بەپەلە.