«ست.»، «مک.» حاڵی گای قەڵەوه ی مل ئەستوور:: تەماشای تەماشای دەڵەی گای بوغەیه. تێبــ.- وەکوو لە دۆستی شاعیرم مام هێمنم بیستووه مامۆستا مەلا جەمیلی ڕۆژبەیانی له بابەت ئەم وشەیه ڕای وایه که به گایەکێوتراوه دایان بەستبێ بۆ ئەوەی بیکەنه «قوربانی»، مامۆستا «هێمن» یش خۆی لەو باوەڕە دایە که بە گایەک وتراوه بۆ «پەرستن» تەرخان کرابێ. هس.: «بەغه» و «بەگه» له زمانی ئاوێستاییدا و «بهەگه» لاسانسکریتیدا به مانای خودا و «بەگ» ی ئێستای کوردی و «بیگ» ی ئینگلیشی به مانی پیاوی گەوره و چتی گەوره.

«نت.»، «مک.» ئاگردانێکه لە دیواری خانووی کۆن دروست دەکرا، زستانان بۆ گەرم داهێنانی ژوور ئاگریان تێدا دەکردەوه، وەکی دیش بۆ چێشت لێنان کەڵکیان لێ وەردەگرت، دووکەڵەکەی بە دووکەڵ کێشێکی تایبەتیدا که لەناو دیوار بۆیان دەهێشتەوه دەڕۆیشت و لە سەربان دەردەچوو، ئێستاش له هێندێک خانووی تازەدا هەر بۆ جوانی له قولینچکێکی ژوور دروست دەکرێ. تێبــ.- من وادەزانم ئەم وشەیه لەو کەرتانه پێکهاتووه که نیشانم داون، بەڵام دوکتور معین «تم: فەرهەنگ، ج1، ل- 475» وشەی «بوخاری» کە له زمانی فارسیدا پێشان هەر مانای «بوغاری» کوردی هەبووه و پاشان «کوورەی فەڕەنگی» جێگای بوغاری گرتۆتەوه بۆته ناو ئەویش، ئەم وشەیه نیسبەت دەدا به «بوخاری» عارەبی و (ژابا)ش هەر (بوخاری) نووسیوه و دەگەڵ «بوخاری» فارسی بەراوەردی کردووه «تم: ژابا-39». و (مەردۆخ )یش هەر بوخاری نووسیوه «تم: ب1، ل-121». * «سیه.» مغەیری.

بُغار، بوغاز، تَنگه، تَنگ.

تەنگه، تەنگ. [جێگەی تەسک بوونەوەی دەریا.]

بوغاز، مَضیق.

گیاهی است که روی صخرەها می روید

گیایەکە بە شاخانەوە دەڕوێ

«محر. عا.»، «نا.» تم: بخوور.

خشم و کین

ڕک: بوغز لە زگ

«نا.» ڕ ق، قین.:: بوغزی له دڵ گرتبوو. بوغزلەزگ - «ست.»، «مک.» حاڵی ئامیزادێ کە ڕق له کەسێ هە ڵبگرێ و له وەختێکا دەری ببڕێ.

«مست. مت.» خۆش نەویستن، ڕق لێ بوون:؛، من کەس نابووغزێنم. پیاوی دووزمان خوداش دەیبووغزێنێ.

کینه.

بو غضت له ضە عیفان چییە قوربان، وەکو قەصصاب
بەو خەزز و بەزی ڕیشوەتە، ئەی هێزە، قەڵەو بە!

خُناک، سَرَف، غُر، چَخش.

تاس، خەفه، ملەخڕه. [نەخۆشی دووشاخه، ئێشی مل، ئاوسانی مل]

خُناق، حُناق، حُلاق، هُناع، عُذرَة، ذُبحَة، غُدَّة.

گەروو خڕە، ملەخڕە، تاس. جنێوە لە جیاتی قوزەڵقورت بەکار دەبرێ

پارچەپارچە، تیکەتیکە، پارەپارە

پارچە، تیکە، ئەنجە

(بووغەنج - bûxenc)

سیادانه.