(هەبل - hebl)

پەت، حەبل، گوریس، ئاوسی.

(هیبل - hibl)

زانا، زیرەک، زرینگ، بەهۆش.

(هەبلوز زیراء - hebluz zira᾿)

دەماری بازوو.

(هەبلول ئاتیغ - heblul atix)

دەماری نێوان شان و مل.

(هەبلول للاھ - heblul lah)

کتێبی خوا، باوەڕبوون بە خوا.

(هەبلول مەتین - heblul metîn)

پەتی قایم، شەریعەتی ئیسلام. قورعان.

(هەبلول مەساکین - heblul mesakîn)

لاولاو، بەندی دەروێشان.

(هەبلول ڤەرید - heblul verîd)

دەماری مل، شادەمار.

(هونبول - hunbul)

لۆبیا.

(هەنبەل - henbel)

پیاوی کۆڵە باڵای ورگن، قەڵەو.

(هەنبەل - henbel)

فەروە.

(خابیل - xabil)

گەندەڵکاری، شەیتان، جن، ئەهریمەن، بەرهەڵەست.

(خەبل - xebl)

شێت بوون، تێکجوون، دین بوون.

(خەزەئبەل، خوزەئبەل - xeze’bel, xuze’bel)

قسەی قۆڕو بێ تام و پێکەنیناوی، سوعبەت.

خەڵاتی نۆبل دەگەڕێتەوە بۆ کیمیازان و داهێنەری سویدی بەناوی ئالفرێد نۆبل، کە لەنێوان ساڵانی (1833ـــ 1896) لە ستۆکهۆڵم ژیاوە و لەڕێی دروستکردنی دینامیت، سەروەت و سامانێکی زۆری پێکەوەناوە. بەڵام کاتێک زانی ئەم داهێنانەی ئەو بووەتە مایەی نیگەرانی و نائارامی لە جیهان، زۆری لە دڵ گران بووە و هەر بۆیە پارە و سامانەکەی کە پتر لە 31 ملیۆن کرۆنی سویدی بووە، بۆ شەش خەڵات تەرخان کرد. پێنج خەڵات بەو زانایانە دەدرێ کە لە بوارەکانی فیزیا، کیمیا، دەروونناسی، پزیشکی و ئەدەبی خزمەتی بەرچاویان کردبێت و خەڵاتی شەشەم بە کەسێک دەدرێ کە خۆی یا وەڵاتەکەی لە بواری ئاشتی جیهاندا هەنگاوی گرنگ و بەنرخی هەڵگرتبێ. لەو کاتە بەدواوە، لیژنەیەک وەک بەرپرسی دابەشکردن، خەڵاتەکە بە کەسانی بەرجەستەی زانستی و ئەدەبی و سیاسی پێشکەش دەکات. لیژنەی نۆبل، خەڵاتی ئاشتی نۆبل لە ئۆسلۆ پایتەختی نەرویژ پێشکەش دەکات.
یەکەمین خەڵات لە ساڵی 1902 بە هانری دونان، بنیاتنەری خاچی سووری جیهانی پێشکەش کرا. لەو کەسانەی کە ئەم خەڵاتەیان بردۆتەوە، دەکرێ ئاماژە بدەین بە کۆفی ئەننان لە غانا، سکرتێری نەتەوە یەکگرتووەکان (2001)، جیمی کارتەر، سەرکۆماری پێشووی ئەمریکا (2002)، خاتوو شیرین عیبادی پارێزەر و چالاک وانی مافی مرۆڤ لە ئێران (2003) و باراک ئۆباما سەرۆککۆماری وەڵاتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا (2009) . بەڕای نەیاران و ڕەخنەگران، خەڵاتی نۆبل لەم دواییانەدا ڕەنگ و ڕوویەکی سیاسی لێ نیشتووە و لە چوارچێوەی دەسەڵاتی زلهێزەکان بە تایبەت وەڵاتانی ئەوروپی دابەش دەکرێت.

جایزه صلح نوبل

Nobel Peace Prize

(دیئبیل - dibil)

هیلکەی قورباقه.

( (دومبیل - dembil))

دومبلس.

(دوبەل - dubel)

بی وەفا، نمەک حەرام، خایەن، تەپرهش، ناپاک.