«مست.، لا.» تم: بریسکانەوه.:: وەکوو ئەڵماس بریقەی دێ.

«مست.لا» تم: بریسکانەوه.:: له دوورەوه بریقەدەدا.

«نفا.»، «نت.» ئەوکەسەیه برینان خاوێن دەکاتەوه و خوێنیان دەوەستێنێ و دەرمانیا دەکا و دەیان بە ستێ. «عا.» مضمد.

1- پەیدا بوونی «برین /1» لە ل سی ئادەمیزاد:: دەستی شامراد به چەقۆ بریندار بوو. 2- وجوودی «برین/1و 2» له شوێنێکی لەش:: چووینه سەری هەموو گیانی بریندار بوو «برینی لێ بوو، برینی پێوه بوو».

«حمس.» ئەنجامی بریندار بوون.

«سفا.» تم: برینگەوان.

«نمس.» شتێ بخرێتە بەر شتێکی تر، هەر شتێکی لە جێگەی شتێکی دیکه دابندرێ یا بدرێ به کەسێ یا ڵکەڵکی لێ وەربگیرێت، «عا.» بدیل.:: ئەم قەڵە مه له برێتی قەڵەمەکە ی خۆت هەڵگره. لوییسی شازدەهەم به خەڵکی فر ەنسای گوت له برێتی نان با کیک بخۆن *له باتی، لە بری، له جیاتی، «سیه.» بر، برێتی. تێبــ.- 1» ئەم وشەیه و هاوتاکانی بەتەنیایی و بەبێ «له» له پێشەوەیان دەکارناکرێن. ب «زۆر ڕێی دەچێتێ ئەسڵی ئەم وشەیه «عبارة» ی عەرەبی بێ و جەڕێندرابێ.

«نت.» 1- گەنم و گوڵ پێغەمبەره «گەنمه شامی» ی ئیشک لەسەر ساج برژابێ. 2- «مج.» هەرشتێکی زیاتر لەوەی پێویسته له سەر ئا گر بمێنێتەوه و ببرژێ.

«نا.» 1- ڕ مێن «بۆ بازاڕ، کاڵا، کاڵا و شتوومەک» //کەساد. 2- ڕێز و حورمەت «بۆ ئینسان.» .

مست. مت.»، «مک.» تم: به برینگ هەڵگەڕان

«مست. مت.»، «کن.» جنێوه و کەسێکی ئەم قسەیەی پێ دەگوترێ وەکوو پێی بڵێن «ژنه و به مێردی دەدەن» وایه.

«مست. مت.» ١- داخڵ کردنی شتێ دە شتێکی دیکەی هاوجنسی خۆی. ٢- لەناو بردن، وون کردن.

(دامەن به رچیدەن -)

(damen berciden

(دەست بەردار - dest berdar)

وازهینەر، دەست هەلگر.

(دەست بەرەنجەن - dest berencen)

بازنگ، ده ستبه ند، بازن، موچه-وانه.

(دیل بوردەن - dil burden)

دل بردن.

(دوم بوریده - dum buride)

کلک بریاگ، بی کلک، بەخەلکی زرینگ و حیله باز دەگوتری.

«شر.» لەبەر برسێتی، بە هۆی برسی بوونەوه، له ئەنجامی پێویستی بەنان و خواردن «گەر لە برسان و لەبەر بێ جلکی ئیمڕۆ ڕەق هەڵێم + نۆکەری بێگانه ناکەم تا لەسەر هەردم ئەمن» «هێمن»

«مست. مت.» ١-شتێک بەزۆر دە شتێک پە ستاوتن. تێبــ. ـ ئەم مەسدەره زیاتر بۆ حاڵەتی تایبەتی جووت بوونی نێرومێی گیانداران بەکار دێت. ٢- شتێک لەدەست کەسێ دەر خستن بەزۆر، یا بە دزی و.... تێبــ.- بەکارهێنانی ئەم مەسدەره بەم مانایه زۆر کەمه و زیاتر بۆ گاڵتە دەگووترێ و مەبەست مانای یەکەمیێ:: گۆچانەکەشیان لێ برد.

«مست. لا.»،«مک.» تێپەڕین، گوزەر کردن.