تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
شیرینی نوێ
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 145
سەرچاوە:
شیرینی نوێ
إبداع
إبتكار
.
إختراع
/
داهێنان
.
دۆزینەوە
.
دروستکردن
. بەدەوکاری. ئەفراندن.
سەرچاوە:
شیرینی نوێ
إبدال
إستبدال
. تَعویض.
إستعاضة
/ خستنەبری.
سەرچاوە:
شیرینی نوێ
إبدال
إستبدال
.
تغییر
/
گۆڕین
.
سەرچاوە:
شیرینی نوێ
إستِبداد
ظُلم.
طغیان
. عَسف /
زۆرداری
. بێدادی.
ستەم
.
سەرچاوە:
شیرینی نوێ
إستبداد بالرأي
إنفراد وتَمَسُّك /
کەللەڕەقی
.
لاساری
. قیرسچمەیی.
سەرچاوە:
شیرینی نوێ
إستبدادي
ظُلمی / زۆردارانە. زۆرداریانە. بێدادیانە.
سەرچاوە:
شیرینی نوێ
إستبدال
إبدال
. استعاضة / خستنەبری. لەجێدانان.
سەرچاوە:
شیرینی نوێ
إستبدال
إبدال
.
تغییر
/
گۆڕین
.
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
ئابدار
آبدار
،
قهوه
چی
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
ئابدار
قاوەچی
و
چایچی
دیوەخانی گەورەماڵان
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
ئابدارباشی
آبدار
باشی
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
ئابدارباشی
سەرۆکی
چاپەز
و
قاوەچی
دیوەخان
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئابدارباشی
[ ١- ئابدار + باشی «تو = سەری»، کو. تو. ]
سەرۆکی
هەموو
ئەو
کەسانەی
لە
ئابدارخانە
«تمـ.: ـ»
ئیش
دەکەن.
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
ئابدارخانە
آبدارخانه
وسایل
مخصوص
سفر
اشراف
و ثروتمندان
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
ئابدارخانە
ژووری
چا
لێنان
و
قاوە
ساز
کردن
بۆ
دیوەخان
باروبنەی
تایبەتی
پیاوی
گەورە
لە
سەفەردا
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئابدارخانە
[ ١- [ئابدار + خانە]، [فر. کو.] ]
«کئێر.»، «نتـ..» ١-
چاوگە
ژوورێکە
لە
کۆشکی پاتشایان و
ماڵە
دەوڵەمەند
و دەرەبەگاندا،
بۆ
ساز
کردنی
چا
و
قاوە
و
شەربەت
و
ئەو
جۆرە شتانە
تەرخان
دەکرێ
. ٢-
هەموو
کەرەستە
و
نۆکەر
و باربەری دەزگای
خواردن
و
خواردنەوە
کە
پاتشا
و
ئەمیر
و گەورەپیاوان
دەگەڵ
خۆیان
دەیان
بردە سەفەران.
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - فارسی
ئیبداع
غباد، نوساختن، نوگفتن، درآوردن،
باب
کردن
.
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - کوردی
ئیبداع
داهاوردن
،
دروسکردن
. [داهێنان]
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - عارەبی
ئیبداع
ابداع
،
احداث
،
اختراع
.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
ئیستبداد- ڕەهاگەرایی
سیستەمێکی سیاسییە
کە
ئەم
تایبەتمەندییانەی لەخۆ گرتبێت:
١) دەسەڵاتێکی
دەوڵەتی
کە
هیچ
سنووڕێکی
یاسایی
یان
نەریتی
بۆ
حکوومەتکردن نەبێت.
٢) فرەوانبوونی بەستێنی حاکمییەتی ملهوڕانە (
هەڵبەت
ئەم
دۆخە
پێویستی
بە
دامودەزگەیەکی ناوەندگەرا
هەیە
.)
ئیستبداد،
ئۆتۆکراسی
و دێسپۆتیزم*
سێ
چەمکی هاوواتان
بەڵام
بە
تەواوەتی
یەک
ناگرنەوە،
وەکو
چۆن
توتالیتاریزم جۆڕێکە
لە
ئیستبداد
بەڵام
هەموو
ئیستبدادێک تۆتالیتار
نییە
.
حکوومەتی شارستانییەتە کۆنەکانی ئاشوور و بابل و
میسر
و
ئێران
و…
سەرجەم
ئیستبدادی
بوون
.
تەنیا
یۆنان و
ڕۆم
نەبێت
کە
دیکتاتۆری
کاتییان هەبووە. (بڕوانە
دیکتاتۆری
)
لە
سەدەی 16 بەدواوە ئیستبداد
لە
ئەورووپا ڕووکارێکی تازەی لەخۆگرت. ئەویش
لە
کاتێکدا
بوو
کە
دەوڵەتە نەتەوەییەکان و پادشاکان
لە
بەرانبەر
دەسەڵاتی
پاپا
قوت
بوونەوە
و ئیستبدادی پاتشایی (
لەسەر
بنیاتێکی ڕەهای
دەسەڵات
بۆ
پاشا
)
وەکوو
ئاواتێکی
سیاسی
لێهات و
ئەم
دەوڵەتانەی
بە
شێوەیەکی
نوێ
ڕێکخست.
بۆ
وێنە
ئەم
گوزارەی «لۆیی
چواردەهەم
»
کە
گوتی: «
من
دەوڵەتم» نموونەیەکە
لە
ئیستبدادی
پاشایی
کلاسیک
.
ئیستبداد
لە
سەدەکانی 17و18
لە
باری
تیۆرییەوە،
لەسەر
بنیاتی
دەسەڵاتی بێسنووری
پاشا
، گەشەی کردووە و
هیچ
شتێک
تەنانەت
«مافی
سروشتی
» * خەڵکیش
ئەم
سنوورەی نەبەزاندووە.
لە
سەدەی هەژدەیەم، شۆڕشەکانی
ئەمریکا
و فەڕەنسە
بە
دژی
ئیستبداد
ڕاپەڕین
و
ئەم
خەباتە
لە
ماوەی سەدەکانی 19و20
بوو
بەهۆی سەرهەڵدانی
چەن
دەوڵەتێکی
یاسایی
لەسەرانسەری جیهاندا.
هەمان
کات
(سەدەی
بیستەم
) جۆرە ئیستبدادێکی
تازە
سەری
هەڵدا
کە
پێی دەگوترێ، توتالیتاریزم. سیستەمە ئیستبدادییەکان
لە
وەڵاتانی
ڕۆژهەڵات
،
لە
چەشنی
حکوومەتێکی
لاسار
بووە
. (بڕوانە دێسپۆتیزم)
1
2
3
4
5
6
7