وشەدان

(نا.) هەرشتێکی جێگای شتێ تر بگریتەوە یا پێی بگیرێتەوە، هەر کار یا شتێکی وەبەر شتێ یا کارێکی دیکە بکەوێ یا وەبەری بخرێ. ((لە باتی خوێنی خۆم ڕازیم بە ماچێ + دەسا بیدە هەتا زیندووم و ماوم)). لە باتی ئەوەی وا دەستەوئەژنۆ دانیشتووی هەڵستە بڕۆ هەوڵێ بدە. تێبــ.- ئەم وشەیە هەمیشە (لە)ی لە پێشەوە دێت و بە تەنیایی دەکار ناکرێ. * لە جیاتی، لە بری، لە برینی. (عا.) عوضا عن...، بدیلا....

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

بات

جیات، بری، زانەوێر، لەباتی: لەجیاتی، لەبری، زانەوێر، برێتی، گوندێکە لە ژۆری شاری(مدیاد)دایە ڕەنگە مەلای باتەیی خەڵکی وی بێ

سەرچاوە: شیرینی نوێ

باتَ

أقام لَیلاً / شەو مایەوە. لایدا. نوست.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

باتَ

صارَ. أصبَحَ / بوو. گونجا.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

باتّ

قاطِع. حاسِم / بڕاوە. کۆتایی پێهاتوو. یەکلایی کراوە.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

بات الرَجُلُ

تَزَوّج- بات الرجلُ / زَوَّجَهُ / ژنی هێنا- ژنی بۆ هێنا.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

باتَ يَفعَل

مُستمر فی فِعلِه. ظَلّ. واصَلَ / لەسەری ڕۆی. بەردەوام بوو.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

باتِر

قاطع. حادّ / بڕەر. تیژ.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

بربين نَبات

پەڵپینە. پارپار.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

تَصيُّف. تصييف. سُبات الصيف. إقامة في الصيف

هاوینەهەوارکردن. چوون بۆ گەشت بۆ هاوینەهەوار.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

تَطَعَّمَ النَباتُ أو الغُصفُ

غُرِزَ / موتوربە کرا.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

ثَبات

تَحَقُّق. تَأكُد / دەرکەوتن. ئاشکرابوون. هاتنەدی. ڕوونبوونەوە.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

أُظفُور نَباتي

سِلك نباتی / ڕیشاڵ.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

باتالیون

[ا ]

(باتالیۆن - batalyon)

دەستە، گروپ، بەتالیۆن، بەشتێک لە هەنگی پیادە یان تۆپخانە.

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

باتانێ

بەتانی، جاجم

سەرچاوە: شیرینی نوێ

باتِر

قاطع. حادّ / بڕەر. تیژ.

سەرچاوە: هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)

باترزا

از اعیاد یزیدیها

سەرچاوە: هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)

باترزا

جەژنێکی یەزیدیانە لە زستاندا

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

باتری

[ا ]

(باتری - batrî)

پاتری، پیل.

سەرچاوە: هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)

باتری

سەرچاوە: هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)

باتری

پیلی چراگاز و ترۆمبیل

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

باترە

[ا ]

(باتەرە - batere)

دەف، دایەرە.

سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ

باتزۆک

مەردوومی خونکی بێ شەرم و شوورەیی

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

باتزۆک(باک)

مرۆی خونکی بێ شەرم و شوور

سەرچاوە: شیرینی نوێ

باتساوي. بالمثل

وەک یەک.

سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ

باتسمی

جەژنی گەورەی یەزیدی

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

باتسمی

جەژنێکی گەورەی یەزیدیانە

سەرچاوە: هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)

باتسمێ

عید بزرگ یزیدیان

سەرچاوە: هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)

باتسمێ

جێژنی گەورەی یەزیدیان

سەرچاوە: هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)

باتسکە

نوعی انجیر

سەرچاوە: هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)

باتسکە

جۆرێ هەنجیر کە زووتر پێدەگا

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

باتسکە

[[با + تس _=تز) = تێز (خێرا) + ئک + ئە]]

(نت.) تم: با هەنجیر. تێبــ.- آ) مانای ئەڕفی ئەم وشەیە بەو جۆرەی کەرتەکانی نیشانی دەدەن، دەبێتە: شتێکی (با) پەلەی لە پێگەیشتنی کردبێ و زووتر لە وەختی ئاسایی گەیاندبێتی. ب) وشەی (تەز) لە زمانی فارسیدا بە مانای گیایەکە تازە سەری دەرهێنابێ و لە زمانی پەهلەویشدا یەکێک لە ماناکانی (تێز) خێرا (سەریع)ە. (تم: فرە، پفا، ل-٤٣٢). ج) تەنیا (معر.) ئەم وشەیەی نووسیوە (تم: کشت، ج١، ل-٢٥). هس.: تێزە تێز (=پەلەپەل)، تێزە (تێزکە، تێسکە)ی تفەنگ.

تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان