(نام ئاڤەر - nam aver)

بەنامێ، ناودار، مەنشور، ناسراو، نامدار، ناڤدار.

(نان ئاڤەر - nan aver)

نان پەیداکەر بۆ ماڵ و منداڵ، گەورەی خێزان.

(هەفت ئورای چەرخ - vefat uray çerx)

حەوت تەبەقەی ئاسمان.

(هەفت ئەورەنگ - heft ewreng)

حەوت برا (حەوت ئەستێرە).

(هەم ئاڤاز - hem avaz)

هاو ئاواز، هاو ئاهەنگ، هاوڕێ.

(هەم ئاڤەرد - hem averd)

هەڤڕک، حەریف، رکابەر.

(هەم ئاڤیز - hem avîz)

هاوتا، هەڤڕک، خەنیم.

(هیندو ئوروپایی - hindû urûpayî)

خەڵکی هیندۆ ئەوروپا کە لە هیندەوە تا ئەوپەڕی ئەوروپا دەگرێتەوەو کراون بە هەشت بەشەوە: ئاریایی، یۆنان و مەقدۆنی، ئەرمەنی،ئەلبانی، ئیتالیایی، سەڵتی، ئەڵمانی، لیتوانی و سلاڤی.

عُضو / ئەندام. ئەندامی لەش.

إنتهت الحرب / جەنگ تەواو. کۆتایی هات. وەستا.

(پا ئەورەن جەن - pa ewrencen)

حەجل، خڕخاڵ، پاوەن.

(چەشم ئاڤیز - çeşm avîz)

پێچە، چاو بەست، نوشتە، دوعا، چاوەزار.

(کار ئاڤەر - kar aver)

کارزان، خودانکار.

(یاد ئاڤەردەن - yad averden)

وەبیرهێنانەوە، یادکردنەوە، هویرکردنەوە.

«نت.» تم: بانگی بێ واده.

«نا» «کک.، جف.» تم::بابەگەوره /١ تێبــ. ئەمه هەر وشەی «بابا» یە که له «با» ی دووەمدا دەنگی «واو» به شێوەیەکی کۆنتری ماوەتەوه و نه بۆته «ب» .

«مست.، لا»، «کعر.» تووشی حاڵەتی باوێشک بوون *باوێشک هاتن.: مچۆل بەم نیوەڕۆیەش هێشتا خەواڵووه و باوێشک ئەدا.

«مست.، لا.»، «مک.» تم: باوێشکدان:: باوێشکم دەهاتێ، باوێشکم دێنێ.

«مک.» ١- «ست.» حاڵی میوەیەکی بەهێزی «با» له درە خت بووبێتەوه و کەوتبێته خوار. تێبــ.- ئەو جووره میوەیه پەسەند نییه و لەمیوەیە کی بەد ەست لێکرابێتەوه هەرزانتر دەفرۆشرێ، بۆیه میوە فرۆشان ئەگهر بیانهەوێ بڵێن میوەکەیان هەرزانه هاوار دەکەن: «و رە هەڵیگرەوه بەنرخی باو ەرێنی» ٢- «نت.» هەر مێوەیێکی بەم جووره ل ه دار بووبێتەوه.

«مست. مت.» بە هە ر دوو دەست و گورج و گۆڵی پڕ بەشتێ یا کەسێکدا کردن:: هەر باوەشی پێداکرد و خستیه سەر شانی، باوەشی پێیا کردو دای بە ئەرزا.

«نت.» ئامرازێکە بەهێزی دە ست یا هەر هێزێکی تر بەم لاو لای خۆیدا دەجوڵێندرێ، ئەویش هە وای دەور و پشتی خۆی دەجوڵێنێ و فێنکی دەکا. تێبــ.- ساد ترین جۆری پارچە مقەبایەکە، بە دەست به ڕاست و چەپا د یجووڵێنن، جۆرێکی دیکەی هەیه لە پووشی خورما دەیچنن و دەسکێکی ڕێ دەخەن، بەڵام ئێستا باوەشێنی کارەبایی پەیدا بووه، جاران حەسیر یاشتێکی تری لەم بابەتەیان به میچی خانۆ وه هەڵداوەسی و پە تێکیان تێدەخست کەسێک دەیجووڵاند *«سن.» باڕووشە. پانکه.

«حمس» ١- ئەنجامی باوەڕ کردن. ٢- تم: باو ەڕ.

«نت.»،«کعر.»، «کعر.، سن.» .» ژنی دووەمی هەر پیاوێ بە نیسبەتی منداڵەکانی لە ژنی یەکەمی. ژنانی پیاوێ کە لە ژنێک زیاتری هە بێ، بە نیسبەت منداڵەکانی لە ژنەکانی دیکەی *زڕدایک//باوەپیاڕە.

«بنت.»، «هل.» لە نێوەراستی قسەی کەسێکا، قسەیەک کردن بە نیازی بەڕاست زانینی قسەکەی یا زیاتر ڕوون کردنەوەی. «عا.» تەعلیق.

«نت.»، «مک.» یاری منداڵانه لە کوردەواریدا. تێبــ.- هەردوو دەستیان بەولاولادا به «افقی» ڕادەگرن و بە دەوری خۆیاندا دەسووڕێنەوه و د ەڵێن: «باوە گێژه گێژم مەکه، گێژت ناکەم» هەرکەسێ درەنگتر گێژبێ یاری دەباتەوه * باوە خوله، باوه خولێ. «سن.» مامە گێجێ.

«س.»، «مک.» حاڵی بزن یا مەڕێ کە تووشی نەخۆشی «باوەڵی» بووبێ.

مست.» له چاوی پیسەوه تووشی ناڕەحەتی هاتن. کار کردنی «چاو و زار» له کەسێ. «دووەم ! به چاومەوەبی»، «مک.» ڕستەیەکە بۆ ترساندن یا توووڕە کردنی کەسێ دەگوترێ.:: دایکم ! ئەم منداڵه هێنده مەگێڕه با خوڵا نەخواسته به چاوەوە نەبێ.* به چاوی پیسەوه بوون.

«نت.»، «سیه.» 1- خشڵێکی ژنانەیه له ئاڵتوون، زێو یا متو مووڕ دروستی دەکەن و ژنان لەنیوەی لای پێشەوەی سەریان قایمی دەکەن و به ناوچاوانیاندا دێتەخوار.*(مک.) پێشەسەر 2- تم: بەرچاوکه.

(دادئاقه ر - dad aver)

عه د اله ت هین، دادو¬ەر.

(داف دادەن - davdaden)

نوره پیدان.

(داوودی - dawudi)

گولی داوودی.

(دافەر - daver)

داو¬ر، حاکم، قازی.

(دافه ریستان - daveristan)

دادگا، عەداله تخانه.

(داف تەلەب dav teleb)

داوخواز.