لە زمانی یۆنانیدا بە مانای حکوومەتی گرووپێکی بچووکە. بە واتایەکی دیکە، دەسەڵاتدارێتی گرووپێکی بچووکە بە سەر دەوڵەت بێئەوەی زۆرینەی خەڵک، بەسەریا چاودێریی بکات. ئەم زاراوە زۆرتر بۆ کەمینەیەکی دەسەڵاتدار بە کار دەبرێت کە دەسەڵاتی دەوڵەت ئەخەنە خزمەت بەرژەوەندی و قازانجی خۆیان و زۆرینەی نەیارانیش سەرکوت دەکەن.
فەرمانکردنی گرووپێکی بچووک بە سەر ڕێکخراوە و دەزگە کۆمەڵایەتییەکانی دیکە وەکوو ڕێکخراوە ئایینی و کرێکاری و حیزبییەکانیش، پێی دەگوترێ ئولیگارکی. لەسەردەمی «پلاتۆ»وە، ئولیگارکی لە بەرانبەر ئۆتۆکراسی*و دیموکراسی، ڕاوەستاوە. بە ڕای «پلاتۆ»، ئولیگارکی جۆرە حکوومەتێکی گەندەڵە کە لە ئاریستۆکراسییەوە سەرچاوە ئەگرێ بە هەمان شێوە کە ستەمکاری، پاشایەتی گەندەڵ دەکات، هەرکی بە هەرکیش، دیمکراسی بەرەو گەندەڵی دەبات.
بیرمەندانی هاوچەرخ، سەرنجێکی زۆریان داوەتە ئولیگارکی و هەندێکیان بە ناچار زۆربەی حکوومەتەکان بە ئولیگارکی لە قەڵەم دەدەن. ئەمانە پێیان وایە کە ناکرێ حکوومەتەکان بە دوو جۆری تاکەکەسی و کۆمەڵەکی دابەش بکرێت چونکە کۆمەڵ یان خەڵک هەرگیز حکوومەت بە دەستەوە ناگرن و کرداری ڕاستەقینەی حکوومەت، هەمیشە بە دەست گرووپێکی بچووکەوەیە و تەنیا جۆری پێوەندی ئەم گرووپە لەگەڵ کۆمەڵگە و سنووری بەرپرسیارییەتی چێ دەکرێ.
ئەپارتهایت: بڕوانە جیاوازی ڕەگەزایەتی.

گروه سالاری

Oligarchy

(ئەلکا، ئولکا، ئولکە - ulka)

زەمین، مەڵبەند، وڵات، مەیدان.

(ئەنبیائی ئولول ئەزم - enbîya’ iululezim)

پەیامبەرانی نێردراو، ئەو پێغەمبەرانەی کە خودان کتێب و شەریعەتی سەربەخۆبوونە.

(ئەولاد - ewlad)

منداڵان، کوڕان.

(ئولتیماتوم - ultîmatum)

بڕیاری یەکجارەکی، دوا پێشنیار کە قەبوڵ نەکرێ ببێتە مایەی پچڕانی پەیوەندییەکانی دوو دەوڵەت، یان روودانی جەنگ، ئینزار.

(ئولینج - ulinc)

دارکی هێشووە ترێ.

(ئولو - ulu)

خاوەنان، خودانێن.

(ئولول ئەبسار - ulul ebsar)

خەڵکی روون بین، خودانێن بینایی.

(ئولول ئەلباب - ulul elbab)

ئاقڵان، خەڵکانی بە ئاوەز، خودانێن، ئاڤز.

(ئولول ئومر - ulul emr)

فەرمانڕەوایان، پێشەوایان.

(ئولول عەزم - ulul ezim)

خاوه ن عه زمان، خودانێن ڤیان.

(ئولکە - ulke)

مەڵبەند، مەیدان، وڵات.

(ئولا - ula)

یەکەم (بۆ مێ).

(ئەولیاء - ewlya’)

خاوەنان، خودانێن.

آمد و شد

هاتوچۆ

هاتن و چوون

ئاوی کەپۆ

بلۆقی دەست و پێییانە کە لەبەر زەبری کارکردن و یا ڕۆیشتن پەیدا دەبێ

(؟)

نشت ظروف درز برداشته

تکە کردنی دیزە و مەنجەڵی بە درز و کون تێ بوو

ئاودەڵاندنی قاپ و دیزەو گۆزەی ئیترە، کە درزی هەبێ

بێچووی ناو سکی ئاژاڵ کە لە دوای سەربڕینی دایکی دەخورێ

آبگانە، آفگانە، افگانە، آپگانە. (بچەی نارس حیوان، یا انسان)

[ئاوڵەمە: بێچووی ناوزگ کە هێشتا خۆی نەگرتووە. (بێچووی مرۆڤ یا گیاندار.)]

جنین، جهیض، ملیط، جهض، خدیجة، سخلة، سقط، حبل، شدخ.

«نتـ.»، «سنـ.» ۱- منداڵ، کە هێشتا لە زگی دایکیدا بێ و گیانی وەبەر نەهاتبێ. ۲- منداڵی لە بارچوو، منداڵێ کە لە خۆیەوە، یا بە هۆی داو و دەرمان و شتی تر بە مردوویی لە زگی ئافرەت بێتە دەر. ۳- بەرخ و کاریلەی وە ڕووح نەهاتوو، کە پاش سەر بڕینی مەڕ و بزن، لە زگی دایکیان دەیانهێننە دەر. ٭نەبەکام.

منداڵێکی لەبەرچووی ئەو تۆیە، کە هێشتا ئەندامی لێ نەڕووابێ،(ئەردە) بێچووی ناوزگی ئاژاڵانە، کە دووای سەربڕینی دایکی دەخورێ

نگران، آشوب.

بشێوە، ئاژاوە. [پشێوی]

اختلال، انقلاب. ئاژاوە= ئاژاولە

آشوب

ئاژاوڵە