یاسمن

یاسەمەنە، گوڵێکی دارووکەی سپی و بۆن خۆشە

(باک) یاسەمەنە(گوڵ)

جۆرە کانێکە لە زەوی دا دەردەهێنرێ و بە ئاگر قاڵ دەکرێ و گەلێ شتیی لێ درووس دەکرێ

آهن، سنی، آین.

[ئێسن: کانزایەکی بەناوبانگە].

حدید، انیث.

آهن

ئێسن، هەسن

«نا.» مەعدەنێکی کەوەڕەنگە لە زۆر سەنعاتەکانی ئەم زەمانەدا دە کار دەکرێ، ئادەمیزاد لە زۆر کۆنەوە «٣٠٠٠ ساڵ پێش عیسا، لە ئوور جنوبی عێراق» ئاسنی ناسیوە و دۆزینەوەی کارێکی گەورەی کردۆتە سەر ژیانی کۆمەڵایەتی و شارستانێتی و بەرەو پێشی ڕاداوە. ئاسن بەخالیسی لە کانا دەست ناکەوێ و لە شکڵی چەند جۆرە «بەرد» دایە کە لە کوورەی زۆر گەرمدا ئاسنەکەیان لێ جیائەکەنەوە. ئاسنی خالیس لە ٨٠٠ دەرەجە گەرماییدا سوور دەبێتەوە و نەرم دەبێ، لە ١٥٣٠ دەرەجەشدا دەتوێتەوە، کارەبا بە هاسانی بە ئاسندا تێدەپەڕێ و دەیکاتە «میقناتیس»، لە هەوای نمدار زۆر زوو ژەنگ هەڵدێنێ دەڕزێ، جا بۆ ئەوی «شە» نەیڕزێنێ، ماددەیێکی تری ژەنگ نەهێنێ تێ هەڵدەسوون، ئەو ڕەنگە سوورەی بە شێلمانانەوە دەی بینین بۆ ئەوەیە. * «بکـ.» هاسن، هەسن، حەسن «تمـ: کفـ ــ ٣٤٤» تێبــ. ــ ١ ــ پوورداوود ئاوێستایی ئەم وشەیەی بە «ئەیەنگە» داناوە «یگد: جـ ٢، ل ـ٨٦» ژابا بە «هەئۆسەفنە» «تمـ: ژابا ـ ٤٣٩» هەر ژابا خۆی بە تەنیشت وشە ئاوێستایێکەوە پرسەکێکی «؟» داناوە. دوکتۆر معین لە زمان «بار تۆلە» ڕا «ئەیەهـ» دەگێڕێتەوە «تمـ: بورهان، جـ ١، ل ـ ٧٠» بە لای منەوە ئەوەی پوور داوود نیزیکترە لە ڕاستی. ئەگەرچی من وای بۆ دەچم کە «ئەسەنگهە» بە مانای «بەرد» ئەم وشە ئەوێستایییە بێ کە «ئاسن» و «سەنگ» لێ کەوتبێتەوە. پەهلەوییەکەی بە ڕای زۆران هەر «ئاسن» ە. ٢- دەنگی «س» لە وشەی ئاسن و لک و پۆپەکانیدا «س» ی تەواو نیە بەڵکوو دەنگێکە لە نێوان «س» ی کوردی و «ص» عەرەبی، پێویستی بە لێکۆڵینەوە هەیە.

کانێکە گەلێک چەشنە ئامرازی شەڕێ و پیشەگەرێتی لێ دروست دەکرێ، هاسن

قەڵەمی ئاسن، قەڵەمێکە ئاسنی پێ دەبڕێتەوە

قاپ و قاچاغی مسین

ظروف فلزی و بیشتر مسی

قاب و قاچاغی مسین، دەفر و بەرووشی لە مس چێکری

«نتـ.»، قاپ و قاچاغی مس و زەرد یە هەر مەعدەنێکی تر کە لە ماڵێکا هەبێ: ئاسنجاوی ئەم ماڵە باری ئێسترێکە. * «هلـ.» هیربار.

( ڕەوا. کە.، هەو.، کۆ) قاپوو قاچاخی مسین. (پژ.) هەووڕ، (هەورا)هەوەڕ. هەورو هۆڵ

دڕکە ئاسنینە

سیم خاردار

دڕکە ئاسنینە، تێلی وارشی دڕکدار