Scholasticism

ئەم زاراوە لە ڕیشەی لاتینی scholastica بە واتای «وانە قوتابخانەییەکان» وەرگیراوە. لە سەدەکانی ناوەڕاست باس و گفتوگۆ زانستی و فەلسەفیەکان پتر لە ناو قوتابخانە و کلێسا و پەرستگەکان ئەنجام دەدران هەر بۆیە باسە زانستیەکانی ئەو سەردەمە بە زانستی سکولاستیک ناوبانگیان دەرکردبوو. لایەنگرانی ئەم قوتابخانەیە ئیمانیان بەلاوە گرنگتر بوو لە ئەقڵ و ئاوەز و پێیان وابوو کە دەبێ لە پێشدا بڕوا و ئیمانمان هەبێ ئینجا بابەتەکان بفامێنین. بەڕای ئەمان، ئایین لە لایەن خوداوە بە مرۆڤ عەتا کراوە و ئەقڵ ناتوانێ لە بەرانبەریدا ملهوڕیی بکات و ڕەتی بکاتەوە. باوەڕمەندانی ئەم ڕێبازە لەگەڵ هەر چەشنە سەربەخۆییەکی فیکریدا نەیارن و تەنیا بە نووسراوەکانی کتێبی پیرۆز و بنەما فیکریەکانی ئایینی مەسیح پشت ئەبەستن.
ئەم فەلسەفە ئەگەرچی پشتی بە ئایینی مەسیح بەستبوو، بەڵام لە ڕاستیدا جۆرێک گەڕانەوە بوو بۆ قوتابخانەکانی یۆنانی کۆن و لە ژێر کاریگەریی نیشتمانی خەیاڵی و ئایدیالی پلاتۆدا بوو. پاش سەرهەڵدانی ڕێنسانس لە ئەورووپا و پەیدابوونی هزرڤانان و بیرمەندانێک کە بنەماکانی سکولاستیکیان خستەبەر گومان، هەندێ ڕیفۆرم بە سەر ئایینی مەسیحدا هات و ڕێگە بەم قوتابخانە لێژ کراو و جێگەی خۆی دا بە ڕێبازی ڕاسیۆنالیزم.

(سیاسه تمه دار - sîyasetmedar)

سیاسه توان، دیپلۆماتف که سێک له کارێن سیاسی و کاروباری وڵاتدا زانا و لێهاتوو و کارامه بێ.

درستکاری

ئەمینی، بێ گزی و دزی

دەستپاکی .شامبۆزی . راستکرداری

ئەسپایی و سووک

یواشکی
کم

حاستەم
حاستەم

ئاستەم، حاستەم، زۆرکەم، ئەسپایی، سووک. سەخت، دژوار، بەم و واتایەش، هەر وەک سەرەوه کرک دەکرێ.

کار در شرف اتمام

زۆر نزیک لە ئەنجامی کار

(ئوزرخاسته ن - uzr xasten)

عوزر خواستن،داوا کردنی به خشین.

(غەرامەت خاستەن - xeramet xasten)

غەرامەت ویستن، خوازیاری غەرامەت کردن.

(فاستوونی - fastûnî)

فاسۆنی، جۆرە قوماشێکە بۆ چاکەت و پانتۆڵ یان کورتەک و شەرواڵ بەکاردێ.

(فەتڤا خاستەن - fetva xasten)

پرسینی رای موفتی لە مەسەلەیەکی شەرعیدا.

(فەراخاستەن - feraxasten)

هەستان.

(فەراسیتەدەن - ferasiteden)

وەرگرتن، سەندن.

(فەراس توک - ferastûk)

پەڕەسێلکه، پلیسری.

(فەرجام خاستەن - fercam xasten)

داوای تەمیز کردن حوکم.