تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
برازە
شتێکە کە شتی قورسی پێ بەرز بکرێتەوە
برازە
مرازێکە چتی قورسی پێ بەرزکرێتەوە
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
برامازگ
جۆرە بەرێکە لە بەری مازوو
برامازگ
پُزغَند، پُزغَنج.
برامازگ
[یەکێک لە بەرەکانی دارمازووه.]
برامازگ
عَفَص. (اَخُ المازوُج )
برامازگ(ئەردە)
جوورە بەرێکە لەبەری دارەمازوو
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
براندازنده
[ص.فا ]
(بەرئەندازەنده - berendazende)
لەنێوبەر.
بشێویخوازی
آنارشیسم - سروری ستیزی
بشێویخوازی
لە زمانی یۆنانیدا بە واتای بێسەروەرییە. بەڵام لە زاراوەی سیاسی بە ڕێبازێک دەگوترێ کە حەز بە داڕمانی دەوڵەت ئەکا و جێگیرکردنی ئەنجومەنی ئازاد و هاوکاریی ئارەزومەندانەی تاک و گرووپەکانە لە جێی دەوڵەت.
بن بونیادی بشێویخوازی، لەسەر دوژمنی کردن لەگەڵ دەوڵەت پابەندە و هەر چەشنە دەسەڵاتێکی ڕێکخراوەیی ئایینی و کۆمەڵایەتیش بە ناڕەوا دەزانێ. ئەم ڕێبازە، یاسا دەوڵەتییەکان بە سەرچاوەی داگیرکاریی و وەیشوومیی کۆمەڵایەتی دەزانێ و بەم بۆنەوە خوازیاری لەناوچوونی تەواوی دەوڵەتەکانە. کەواتە ئەکرێ بڵێین لایەنگرانی ئەم فیکرە بە چەشنێک، لە شوێن سڕینەوەی دەوڵەت لە کۆمەڵگەدان.
بشێوەخوازان، بە پێچەوانەی ئەوەیکە تا ئێستە دەنگی داوەتەوە، ئاژاوەگێڕ یان هەرکی بەهەرکیخواز نین و ناخوازن کۆمەڵگە، بێسەرەوبەرە و پاشاگەردانی بێت بەڵکوو بیر لە سیستەمێک دەکەنەوە کە بەرەنجامی هاوکاری ئارەزوومەندانە بێت کە باشترین شێوازەکەی دامەزرانی گرووپی ئۆتۆنۆمییە. چونکە زاتی ئینسان بە کۆمەڵەکی دەزانن. «ئێلیزا ڕیکۆلز» (1830- 1905)، ئاناڕشیستی فەرەنسی دەڵێ: «ئامانجی ئێمە، ژیانی بێدەوڵەت و بێ قانوونە» . بشێویخوازەکان پێیان وایە گەڕیانی سیستەمی ئابووری، لە کۆمەڵگەیەکی ئازاد و ئارەزومەندانەدا باشتر دەگونجێ چونکە ئەو شتەی کە ئەمڕۆ دەوڵەت بە زەبر و زەنگ ئەنجامی ئەدا، خەڵکانی ئارەزوومەند باشتر بەڕێوەی دەبەن و پێویست بە بەرتەسککردنەوەی هەرێمی تاکەکەس ناکات. چونکە مرۆڤ لە زاتی خۆیدا بە حەزێکی ئازادانە ڕێز بۆ مافی تاک قاییلە.
بشێویخوازەکان بە هەر ڕێبازێکیانەوە (ڕیفۆرمیست، کۆمۆنیست یان تاکپەرست) هەمویان لەسەر ڕووخاندنی هەرچەشنە دەوڵەتێک هاودەنگن و دیموکراسیش بە ئیستبدادی زۆرینە دەزانن کە بە دەگمەن لە ئیستبدادی سوڵتانی بێ قڕەترە. «پرۆدۆن» دەڵێ: «دەوڵەتەکان شەللاقی خواکانن» .
کۆنگرەی نێونەتەوەیی ئانارشیستەکانی جیهان، لە ساڵانی 1877و 1907 پێکهات بەڵام هیچ کاتێک نەیانتوانی ڕێکخراوەیەکی هەمیشەیی دامەزرێنن. سەندیکالیزم کە یەکێک لە لقەکانی ئانارشیزمە لە هەندێ لە وەڵاتانی ئەوروپی و ئەمەریکای لاتین تەشەنەی سەندووە. لقێکی دیکە لە جووڵانەوەی ئانارشیستی لە سۆڤیەت بە ناوی نیهیلیزم*چالاکی بووە.
بلازیز
گلی که در آغاز بهار روید
بلازیز
بەلازیز، گەزیزە، گوڵێکی کورتە باڵای خەت خەتی عابی و سپییە کە لە سەرەتای نەورۆز پەیدا دەبێ و زۆر تەمەن کورتە: کولێ دێت ئەو قەبایی ئاسمانی / لەتیفا شەنگ و نازک وەک بلازیز، «جزیزی»
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
بلند اوازه
[ص. ک ]
(بولەند ئاڤازه - bulend abaze)
مەنشور، ناسراو، ناودار.
سەرچاوە: نالی
بنازم
نازیی پێوە بکەم.

بنازم دلبەری خۆم چەندە پڕ وەصف و چ بێ عەیبە:
بە چاو مەست و، بە دڵ هوشیار، بە ئەبرۆ و جووت و هەم تاقە!
به یازه
[[؟]]
«نا.»، «سن.» کلکێکی شلک و ساوای هێندێ درەختان که لێیان دەبڕدرێ و له جێگە کی ترا دەچەقێنرێ «دەنێژرێ» و خۆی ڕێشه دادەکوتێ و دەبێته دارێکی سەربەخۆ. * قەڵەم. «تم: مردۆخ، ج1، ل- 216» .