تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 2616
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - فارسی
ئاوبارە
مایە
. (مایەی
انگبین
کە
زنبور
از
گل
ها
مت
گیرد.)
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - فارسی
ئاوبارە
بند
،
چل
،
ورغ
، درغ،
برغ
، برغاب، بندوغ، دارغ،
وارغ
،
دلنگ
، بندگاه، بندگە. (بندآب)
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - کوردی
ئاوبارە
[شیلە (
ئەو
شیلەیەی
کە
هەنگ
لە
گوڵانی دەمژێت.)]
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - کوردی
ئاوبارە
بەنگە
،
بنەبەنگە
. [بەست، بەنداو]
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - عارەبی
ئاوبارە
مجاج
،
مجاج
النحل.
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - عارەبی
ئاوبارە
حاجور،
سد
.
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
ئاوبارە
قنطره
شیره
گل
که
زنبور
می
مکد
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
ئاوبارە
داری
درێژ
و
ئەستوور
کۆڵدراو
کە
بۆ
پەڕاندنەوەی
ئاو
بە
سەر
کەنداڵیدا دەکێشن و دەبێتە
جۆگە
،
قەمتەرە
ئەو
شیرەی
کە
هەنگ
لە
گوڵانی دەمژێ و دەیکاتە
هەنگوین
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاوبارە
[[ئاو/١+ بار + ئە/١]]
(نت.) پلووسکێکی گەورەیە،
لە
دار
یا
تەنەکە
و
ئەو
جوورە شتانە
دروست
دەکرێ
،
بە
سەر
(
شیو
)
یا
شوێنێکی نزما
کە
کەوتبێتە
نێو
کێڵگەوە
ڕایەڵ
دەکری و
ئاو
لە
بەرێکەوە دەباتە
ئەو
بەر
بۆ
کشتوکاڵ
. *
قەمتەرە
. تێبــ.- آ) ئەمەی
لە
سەرەوە
باس
کرا
، شکڵی
ئەم
دوایانەی
دروست
کردنی (ئاوبارە)یە
کە
کەرەستەی
نوێ
پەیدا
بووە
،
دەشێ
لە
ڕابردوودا (
شیو
)
یا
شوێنە نزمەکەیان
بە
پانایی
پێویست
پڕکردبێتەوە،
بە
خۆڵ
یا
ئیشکە
کەڵەک
دیواریەکان هەڵچنی
بێ
،
تا
هاتۆتە ئاستی زەویەکان و
ئەوجار
جۆگەیان
بە
سەردا
کێشابێ. ب) ئەسڵی کەرتی دووەمی
ئەم
وشەیە (
بارە
)ش
دوو
ڕێی دەچێتێ: یەکەمیان
ئەوەیە
کە
لە
(ڤەرە)ی ئاوێستایی
بە
مەعنای (
شوێن
،
جێگا
) وەرگیرابێ
کە
(
وار
) ئێستاش
لە
لەهجەی باکووریدا (تم: ژابا-٤٢٩) و
لە
(هەوار)ە ناوەندیشدا
بەم
مانایە
بەرچاو
دەکەوێ.
یاخۆ
لە
(ڤارە)ی ئاوێستایی
کە
(
بارە
، باروو)ی
فارسی
لێ
کەوتۆتەوە
بە
مانای (
دیوار
،
قەڵا
) (تم:
معین
.
فەرهەنگ
، ج١-٤٥١) و
لە
(
دیوار
)ی کوردیشدا دەبیندرێ،
ئەگەر
ڕاستی
بۆ
چووبم
ئەوا
مانای وشەکە دەکاتە (دیواری
ئاو
، جێگای
ئاو
). دووەمیشیان
ئەوەیە
کە
کەرتی (
بارە
)
لە
ئەسڵا (
بوارە
)
بێ
و دەنگی (و) کەوتبێ،
لەم
حاڵەتەدا مانای وشەکە دەبێتە بواردنی
ئاو
، پەڕاندنەوەی
ئاو
...
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاوبارە
[[؟]]
«نتـ.»، «سنـ.» شیرەی
گوڵان
کە
هەنگ
دەیگێڕێ و دەیکا
بە
هەنگوین
. «تم: مخـ. جـ۱- ۲۵»
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
ئاوبارە
بنە
،
بنە
بەنگە
،
بەندی
ئاوێ، جۆگەی
ئاسن
، جۆگەیەکە
وەکوو
پرد
بەسەر جێگای
قووڵ
و نزمدا
ئاوی
پێدا
دەپەڕێننەوە. جۆگەیەکی گەورەیە
لە
ڕۆژاوای
شاری
سلێمانی
. هەڵاڵەی
هەنگ
، مەیەو
گەوهەری
هەنگوینییەکە هەنگان
لە
گوڵانی وەردەگرن
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
ئاگرپارە
مەردوومی
زرنگی
زیرەک
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
ئاگرپارە
آتشپاره
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
ئاگرپارە
هاروهاج
،
وریا
و
زیت
،
ئاتەشپارە
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاگرپارە
[[ ئاگر + پارە «= پارچە، لەت» + ە ــ ئە/ ١ ]]
١ (ست)-
بزۆز
،
دڕ
،
شەڕانی
،
هاروهاج
«
منداڵ
» ٢-
زیرەک
،
بەکار
،
لێهاتوو
«
گەورە
یا
پچووک
» *
ئاتەشپارە
.
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
ئاگرپارە
مەردومی
زرنگ
و
زیرەک
.
منداڵی
بزۆزو
شەڕفرۆش
و
شەیتان
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاڵووبخارە
[[ئاڵوو + بخارە= بوخارا «شارێکە لە ئوزبەکستانی سوڤێت]]
«نتـ.»، «مکـ.» جۆرێک هەڵووچەیە، تامی
ترشە
،
ڕەش
و
زەردی
هەیە
، ڕەشەکەیان
ئیشکە
و
دەنک
دەنک
، زەردەکە شیرەدارە و
جاران
لە
ناو
خیگەدا هەڵدەگیرا.
هەردوو
جوورەکەی
لە
باتی
ترش
دەکرێتە
ناو
چێشتەوە. *
هەڵووچە
پاوەیی،
هەڵووچە
ڕەشە
«سنـ.».
هەڵووژە
ڕەشە
.
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - فارسی
ئیجارە
مزد
دان
، بهرەدادن، بهرەفروشی، مزدیاری، بهرەداری.
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - کوردی
ئیجارە
کرێ
،
کڕیاری
، کرێدان،
مزە
، مزەدان. بارەفرۆشی، مزیاری. [مز، بەکرێدان]
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - عارەبی
ئیجارە
اجارة، ایجار، اکراء.
71
72
73
74
75
76
77