تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



١- ئەوە
[[ئەو+ئە]]
(ز.) ١-زەمیری ئیشاڕەی دیارە (معرفە) بۆ مفڕەدی گیاندار و چتی دووری غایب. ئەوکێ بوو تەقەی کرد. ((...ئەوەشم پێ سەیر بوو!! چونکی ڕێبواریش بەم جۆرە شەوانە...)) (مەم: چیرۆکەکانی-٨٧) ((من عادەت و مادەت نازانم هەر ئەوەیە پێم گوتی...)) (قزڵجی: پێکەنین-٣١). ٢- (مک.) تم: ١- ئەمە.
١- ئەوەند
(بنت.) تم: ١- ئەوەندە.
١- ئەوەندە
[[ئەو+هەند+ئە]]
(بنت.)، (مک.)، (سیم.) تم: ئەمەندە. ((... دەسا من ئەوەندە لە واقیع بێزارم وەختە سوێم بێتەوە بۆ خەوێکی خوش...)) (بلە: ژان-٩٧)، ((... حەز لە کچێک دەکەم بەلام ئەوەندەی دەکەم و دەکرێنم جوابم ناداتەوە...)) (قزڵجی؛ پێکەنین-١٠٧)
١-ئەوان
[[ئەو+ئان]]
(ز.) زەمیری نەلکاوی سێیەم کەسی جەمعە (ئەو کەسانەی باسیان دەکرێ) و تەنیا بۆ ئادەمیزادە. ((... کە ئەوان دە ڕێیەدا دەچوون کەسێک بەوی گووت: هەر جێیەکی بچی وەدوای تۆ دەکەوم.)) (ئینجیل: لۆقا-٣٩). تێبــ.- ئەم وشەیە وەکوو جەمعی (ئەو)ش بۆ غەیری ئادەمیزاد، تەنیا وەکوو ناوی ئیشاڕە، ئەویش لە هەندێ شوێنی کوردستان بەکاردێت. ئەوان کتێبــ.انەم بۆ بێنە، ئەوان ئەسپانە وەبەستە.
٢- ئەوار
[[ئە +وار (ئم: وێصوون)]]
(پبت.) بە دوای ناوەوە دەلکێ و دەیکا بە ناوێکی تازە و مانای (وەکوو، وێنەی، چەشنی) لێ زیاد دەکا. دەستەوار. کۆڵەوار.
٢- ئەوان
[[ئە+ وان]]
(پبت.) بە سوای ناوانەوە دەلکێ و دەیانکاتە ناوێکی تازە یا سفەت کە مانای پارێزگاری و ڕاگرتن لە ناوەکەی پێشوو زیاد دەکەن. باغەوان، بەرخەوان، تووتنەوان، دەرکەوان، ڕۆژوەوان، دوشتەوان.
٢- ئەوە
(پبف.) ١- بە دوایی هەندێ مەسدەرانەوە دەنووسێ و مەسدەرێکی تازە دروست دەکا، کە پێچچەوانەی کارێکی پێشوو، یا دووپاتە کردنی کارێک پیشان دەدا. گەڕانەوە (پێچەوانەی ڕۆیشتن)، ناردنەوە (هاتن و هێنانی لە پێشدا بووە)، نووسینەوە (نووسین لەبەر شتێکی نووسراو). ٢- بە دوای هەندێ مەسدەرانەوە دەبیندرێ، وەکوو بەشێکی مەسدەرەکە وایە و ئەگەر لێی بکرێتەوە یا مەعنای دەگۆڕێ یا هەر هیچ مەعنایەک نادات. پاڕانەوە، لاڵانەوە، شەکانەوە، خواردنەوە، چەماندنەوە، شکاندنەوە. تێبــ.- آ) ئەم پاشبەندە لە لەهجەی باکووری و بن لەهجەی (مەنگوڕی)دا بە شکڵی (ڤە، وە) لە پێشەوەی فیعل دێت. ڤەخۆ، وەگەڕێ، وەی بەستە، وەی خوێنە. ب) من وای دەبینم کە ئەم پاشبەندە لە (ئەپاچ)ی پەهلەوی بە مانای: دیسان، دووبارە، پاش، کەوتۆتەوە کە لە فارسیدا بۆتە (باز).
٢- ئەوەند
(نت. بنت.)، (مک.) تم: ٢- ئەوەندە.
٢- ئەوەندە
[[ئەو + هەندە (هەندەر= جێگا)]]
(نت. بنت.)، (مک.) شوێنێکی دیاری نیزیک. دەڵەی داری چاکییە لەوەندەی چەقیوە// هۆوەندە. هس.: هەندەران، ئەویندەرێ. کوێندەرێ.
٣- ئەوار
(نا.) تم:هەوار. تێبــ.- ئەم وشەیە وەک پاشبەند لە چەند وشەیێکی کوردیدا دەبیندرێ. لێڕەوار، شوێنەوار. (لێڕهەوار، شوێن هەوار).
٣- ئەوە
(ئم.) کەەرتی تەواو کەری ئامرازە. ١- دەگەڵ (بە،دە،لە) بەکاردێت و ناوی مەبەست دەکەوێتە نێوانی هەردوو کەرتی (بە... ئەوە) ئامرازەکە ((مەمکت سێوە بە دارەوە، خودا داویە مەیشارەوە)) ((ڕاوەستاوە بە پێوە، پاڵی داوە بە جێوە)، ((ڕێوی خۆی دە کونێوە نەدەچوو قانگەلاشکی وەدوو خۆی دەدا))، ((لەو ڕۆژەوە ڕۆیشتووە تۆراوە دڵی من)). ٢- دەگەڵ (پێ، تێ، لێ) بەکاردێت. آ) ئەگەر مەفعوول دیار بێ، دەکەوێتە پێشەوە هەردوو کەرتی ئامرازەکە تێک دەبنەوە و شکڵی (پێوە، تێوە، لێوە) وەردەگرن. کونی دەرزێکە بچووکە دەزووی پێوە ناچێ، لە لادێ کە سەمەنی دەکەن هەر ماڵەی چەنگە ئاردی خۆی تێوەدەدا، کوا هەرچی تەماشا دەکەم هیچم لێوە دیار نییە. ب) ئەگەر مەفعوول دیار نەبێ زەمیرێکی شەخسی دەچێتە نێوان دوو کەرتی ئامرازەکە. پێیەوە دیار نییە، تێمەوە ڕاما و قسەی نەکرد، لێتانەوە دوورە. تێبــ.- آ) لە بن لەهجەی سلەیمانیدا هەندێ جار [١- ئانی]شی وەک تەواو کەرێکی دوووەم بە دوادا دێت. لە ماڵەوانی بووم، بە دەستەوانێیە بچین. ب) بە پێویستی دەزانم کە ڕوونی کەمەوە: پێ، تێ، لێ یەک بە دوای یەکا تەرکیبێکن لە (بە+ی) و (دە+ ی) و (لە+ی) کە (ی) زەمیری سییەم کەسی مفڕەدە.
سەرچاوە: نالی
پەخشان ئەوراق
گەڵا. ک ا غەز.

شەبنم کە نەظم و نەثرە لە ئەوراقی غونچەدا
گۆیا بووە بە زار و زوبان و ددان و پووک:
پەرلەمانی ئەورووپا
European Parliament
پەرلەمانی ئەورووپا
پارلمان اروپا
پەرلەمانی ئەورووپا
ئەنجومەنی پەرلەمانی«کۆمەڵگەی ئەورووپا» کە بە سەر«لیژنەی وزەی ئۆتۆمی ئەورووپا» و«لیژنەی خەڵووزی بەرد و پۆڵای ئەورووپا» و کۆمەڵی ئابووری ئەورووپا، یان «بازاری هاوبەش» چاودێری دەکات. ئەم پەرلەمانە لە ساڵی 1958 لە شاری ستراسبورگی فەرەنسە دامەزرا و نووسینگەی هەمیشەییەکەشی لوکزامبۆرکە. ناوی پەرلەمانەکە تاساڵی 1962، کۆنگرەی ئەورووپا بووە. 198 ئەندامی هەیە کە لە لایەن پەرلەمانی وەڵاتانی ئەندام، ناوزەد دەکرێن. فەرەنسە، بەریتانیا، ئەڵمانیا و ئیتاڵیا، هەرکامیان، 36 نوێنەریان هەیە. بەلجیکا و نەمسا، هەرکام 14 نوێنەر و دانیمارک و ئیرلەندا، 10 نوێنەر و لوکزامبۆرک 6 نوێنەر. پەرلەمان بۆ هەموو بابەتێکی گرینگ، ڕاوێژی پێدەکرێ و ئەتوانێ کۆمیتەی بەڕێوەبەرایەتی و ئەنجومەنی وەزیران، بخاتە ژێر پرسیارەوە.
چ ئەوێ
چدەبێ؟
ڕێکخراوی هاوکاری و ئاسایشی ئەورووپا
کۆنفرانسی ئاسایش و هاوکاری ئەورووپا لە ساڵی 1995، ناوی خۆی بە ڕێکخراوی هاوکاری و ئاسایشی ئەورووپا گۆڕی. بەرنامە و ئامانجەکانی ئەم ڕێکخراوە بریتی بوو لە: بەرزڕاگرتنی بایەخە هاوبەشەکان، یەکدەنگی و هاوئاهەنگکردنی باس و گفتوگۆکان لەمەڕ ئاسایشی ئەورووپا، چەکداماڵین و کۆنتڕۆڵی چەک، هەنگاونان بۆ چارەسەرکردنی قەیران و شەڕی ناوچەیی بەمەبەستی کەمکردنەوەی کێشە و ناکۆکییەکان.
ڕێکخراوی هاوکاری و ئاسایشی ئەورووپا
ڕێکخراوی هاوکاری و ئاسایشی ئەورووپا
Organization of Security and Cooperation in Europe