زەوی

زمین

ئەرد، عەرد

«نا.» ۱- کوورەی زەوی، ئەو ئەستێرەی کە ئادەمیزادی لەسەر پەیدابووە. ۲- پارچەیەک زەوی کە تەرخان کرابێ بکرێتە خانووبەرە: ٨٠٠ مەتر ئەرزی لە کارێزی مەجیدبەگ هەیە. ۳- هەموو خاکی وڵاتێک: ئەرزی عێراق. ۴- هەموو زەوی و زاری سەر بە گوندێک: ئەم دێیە ئەرزی کەمە، هەندێ جووتێری ئەو ئاواییە ئەرزیان بەر ناکەوێ. ۵- تەختی ژوورەکانی خانوو//میچ ٭ئەرد، زەمین، زەوی، عەرد، عەرز. ئەرزی مقەددەس_ «نتـ.» ۱- جێگا پیرۆزەکانی هەر دین و ئایینێک: مەککە، مەدینە، قددووس. ۲- «کنـ.» شوێنێکی یەکێک بۆ دانیشتن و هاتوچووێ هەڵی بژاردبێ و زۆری دڵ پێوە بێ: ئەوە بۆچی دووکانی مامە حەمەت لێ کردووین بە ئەرزی مقەددەس. هەموو دنیای لێ بۆتە ئەرزی مقەددەس و هەر دەو قوژبنە دەخزێ «گۆیا جێگاکانی تر پیرۆزن نابێ لێیان دانیشێ.» بە ئەرزدا چوون- «مستـ. لا.»، «مکـ.» لەبەر چاوان ون بوونی شتێ یا کەسێ بە جۆرێکی پیاو لە گوم بوونەکەی سەری سوڕبمێنێ: نەمانزانی بە ئەرزدا چوو؟ ئاسمان هەڵیکێشا؟ بە ئەرزدا دان_ «مستـ. متـ.»، «مکـ.» ۱- کەسێک یا گیاندارێک بە زۆر «بۆ هەر مەبەستێ بێ» لەسەر زەوی درێژ کردن: مامە زاخە چوار پەلی گایەکەی بەست و بە ئەرزیدا دا و جێ بە جێ سەری بڕی. ۲- لە زۆرەوانیدا بەسەر کەسێکدا زاڵ بوون.: کابرای لەسەر سەری خۆی سووڕاند وەک شووتی بە ئەرزیدا دا. ۳- بە تووندی و تەووژم شتێک یا کەسێک بۆ سەر ئەرد فڕێ دان.: کە تووڕە بوو هەرچی قاپ وقاچاغی بەر دەست کەوێ بە ئەرزیدا دەدا. بە ئەرزا کوتان_ «سیمـ.» تمـ: بە ئەرزدا دان. خۆ بە ئەرزیدا دان_ «مستـ. لا.» ۱- خۆ خستنە سەر ئەرز. ۲- خۆ گیرۆ کردن لە شوێنێک: ئەوە دوو سەعات دەبێ لێرە خۆی بە ئەرزیدا داوە بە ئامان و زامن هەڵناستێ. لە ئەرزی دان_ «مستـ. متـ.» تمـ: بە ئەرزدا دان.

زەوی، خاک

گیایەکی گەڵا پانی بەرزە بنکێکی خڕی خۆشی هەیە وەک پەتاتە