تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئۆخ
ئاخ (ز)
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئۆخ
ئۆخ
چ خۆشە، وشەی شادی: دلبەرێ ئیڕۆ سەحەر ئاڤیتە جەرگێ من دوو دۆخ/یەک لسینە، یەک لدلدا لەو لە من تێن ئاخ و ئۆخ «جەزیری»
ئۆخ
«ند.» ۱- بۆ دەربڕینی بێزاری و ناڕازییەتی، بە هەناسەیێکەوە کە نیمچە دەنگێکی «هـ» لە نێوان «هەمزە» و «ۆ» یەکەدا دەبیسترێ، بەکاردێت.: ئۆخ! دە وازی لێبێنە با بڕوا. ۲- بۆ پێشاندانی سەرسوڕمان. لەم حاڵەتەدا گووپی بۆ هەڵدەدرێ، ئینجا وشەکە لە دەم دێتە دەر. دەنگی «ۆ» یەکە وەکوو دەنگێ لە نێوان «ۆ» و «ئوو» دا دێتە بەر گوێ: ئۆخ! لەوهێ عاجباتێ، وەرە عیسان بچێتە سەر مانگێ.
ئۆخ
ئاخ، ئۆف،(باک) ئاخش، ئۆە، لێ، ئۆخەی، ئۆخەیش، خەی. دەنگێکە لەکاتی خۆشی یا ناخۆشیدا هەستی پێدەردەبڕڕێ، بەس
ئاخر و ئۆخر
دوایی کارێک یا شتێک: زستان ئاخر و ئۆخرێتی.
ئۆخر
تۆغر، ڕوین، ئاخر، دوایی. [سەفەر. کۆتایی: ئاخر و ئۆخر].
ئۆخر
وداع، ذهاب، مسافرة، ذهوب، سیر. نهایة، انتهاء.
ئۆخر
دوایی، دوماهی، لە دوای ئاخرەوە دێت: ئاخر و ئۆخری میوە بوو
ئۆخر
بڕوانە: ئۆغر
ئۆخووەش
ئۆخەی، ئۆخەیش، ئامرازێکە بۆ خۆشی بەکار دەبرێ
ئۆخژن
آرامش
ئۆخژن
ئۆقرە، ئارام: بە دیتنت ئۆخژنم هات
ئۆخژن
[[=ئۆخیشن]]
«نمسـ.»، «مکـ.» ۱- ئاسوودەیی، سۆکنایی، حەسانەوە، ڕەحەتی. ۲- ڕەزامەندی، دڵنیایی: هەتا هەرچی دەگیرفانی دایە نەیدۆڕێنی ئۆخژنی ناکەوێتێ. تێبــ.ینی: آ» وەکوو لە سەرەوە دیاری کرا، ئەسڵی ئەم وشەیە «ئۆخیشن» ە کە سیغەی «نمسـ» ی زمانی «پەهلەوی» یە و دەبوو ئێستا شکڵی «ئۆخشت» یا «ئۆخست» وەرگرێ، هەر وەکوو لە زۆر وشەی کوردیدا دەبیندرێ «تمـ: ئشت». ب» دەنگی «ش» لەم وشەیەدا لەبەر جیرانەتیی دەنگەکەی دوایی بۆتە «ژ» و ئەمە کارێک نییە لە وشەکانی کوردیدا کەم ڕوو بدا. ج» چەند وشەیەکی تریش هەر وەکوو ئەم وشەیە بە شێوەی کۆنی دەوری زمانی پەهلەوی ماون: بۆڵژن «بۆڵە» زیڕژن «زیڕە». شەققژن «شەقە». بەڵام سەیر ئەوەیە کە هەموو ئەوانە لە دەنگەناو «اسم الصوت» وەرگیراون. د» بە پێی قاعیدە ئەم وشەیە ئیسمی مەسدەرە بەڵام ێیمڕۆ لە زمانی کوردیدا مەسدەری «ئۆخین و ئۆخاندن» نابیندرێن_ئەوەش نازانن ڕۆژێک هەبوون یان نا_جا هەر بۆیەشە ئەم وشە کاری «ناو» دەکا. ٭ئۆخژە، ئۆخە.
ئۆخژن هاتن
ئۆخژە
[[ئۆخش+ ئە/١]]
«نتـ.»، «مکـ.» تمـ: ئۆخژن.
ئۆخە
آرامش
ئۆخە
[[ئۆخ+ ئە/١]]
«نتـ.»، «مکـ.» تمـ: ئۆخژن.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئۆخەی
وتەیەکە بە کار دێنرێ لە کاتی دڵخۆشبوون بە شتێک
ئۆخەی
اخی، بس، (بسش نیست.)