ئاخۆ، ئایا
پوور

قازانج، سوود، بەڵان لەگەڵ مایە بەکار دەبرێ: ئایەو مایە

چمراس، فراز.

بەن. [بەند: بەشێکی دیاریکراو لە قورئان].

آیة.

آیت قرآنی

بەند و بڕێک لە سوورەتی قورعان

«نا.» هەر ڕستەیەک لە قسەکانی قوڕئان کە لە سەری ڕادەوەستن. «... الحمد للە رب العالمین ٭تێبــ.ینی: ئەم وشەیە بە هۆی ئیسلامەتی و خوێندنی قوڕئان کەوتۆتە زمانی کوردییەوە، ئەگەرچی لە عاڕەبیدا بە مانای «نیشانە» و «بەڵگە» و ئەو جۆرە شتانەش هاتووە، بەڵام لە زمانی ئێمەدا هەر ئەو مانایەی هەیە کە باس کرا. ٭بەند. ئایە تە لکورسی_ «عا.: آیەالکرسی»، «نتـ.» چەند ئایەتێکی قوڕئانە، موسڵمانانی کورد پاش هەموو نوێژێک و لە وەختی مەترسیشدا بۆ دوور خستنەوەی «بەڵا» دیخوێنن. «... اللە لا الا الا هو ٭الحی القیوم...» «قوڕئانی پیرۆز: سووڕەتی ئەلبەقەڕە»

نیشانە.

طەڵعەتی ئایەتی جان. مەظهەری ئیعجازی بەیان:
لەبی دورج و، دەهەنی سیڕڕ و، کەلامی عەلەنە

پسوند حالت
پسوند مکان

پۆزەتیڤ.

پاشگرێکە واتای حاڵات دەدا: کوردایەتی، خوشکایەتی، برایەتی
مەڵبەند و ژیگە: مەنگوڕایەتی، وڵاتی مەنگوڕان، باڵەکایەتی: وڵاتی باڵەکیان

. «- ئایەتی» _ «پبـ.» ۱- بە دوای ناوێکەوە «زات یا مەعنا» دەنووسێ و ناوێکی تر «مەعنا» ی لێ دروست دەکات کە بەیانی حاڵەتی کەسێ یا شتێ دەکا.: «کورد.» کوردایەتی، «عەبد» عەبدایەتی «خوشک» خوشکایەتی. ۲- دەلکێ بە دوای ناوی عێل و عەشیرەتانەوە دەیکا بە ناوی نیشتمانی ئەوان: «باڵەک» باڵەکایەتی، «سوێسنی» سوێسنایەتی «شینکی» شینکایەتی، «گەورک» گەورکایەتی، «مەنگوڕ» مەنگوڕایەتی. تێبــ.ینی: ئەسڵی ئەم پاشبەندە بە لای منەوە، لە نیزیک ترین قۆناغی پێش ئێستایدا «هایەتی» بووە کە لە «ها=هەیە+ئەتی=پاشبەندی وجوود» پێکهاتووە. ها، لە هەندێ بن لەهجەکان «جافی و...» بەم مەعنایە دەگوترێ: «خاڵێ «ها» وە بان سەر گۆنای پیرۆز، وەک چرای تۆرەن وە بان «نەکەرۆز» ».

ئاگر

آتش، هیر. ("ئاهیر"، "ئاور"، "ئاهیر" اورامی اند.)

ئاگر. [ئێگر (وشەگەلی "ئایر"، "ئاور"، "ئاهیر"، هەورامین)].

نار، وقد.

آتش

ئاگر، ئاور

ئاوور، ئاگر، ئاڤر، ئاتر، ئازەر