گۆڕین(بۆ جل و بەرگ)

آشکار

دیاردی و ئاشکر، خویا

بی فرزند، اجاق کور.

بێ مناڵ. [وەجاخ کوێر، بێ زارۆ]

عقیم، عقیر، عاقر، ناکد.

بیخ و ریشه گیاهان

پنجاڕ، رەگ و بنی گیا

یأجوج

دەگەڵ باجوج دەگوترێ و ناوی هۆزێکی چیرۆکییە. دەڵێن پادشایەکی دوو شاخ [ذوالقرنین] گرتوونی و دیواری بەردینی لە پێش هەڵچنیون

«فرەنسی»، «کئێر.»، «نا.» ١- ئەفسەرێک کە لەبەر دەستی ئەفسەرێکی گەورەدا بێ، یارمەتیدەری بێ. ٢- ئەفسەرێک کە لەبەر دەستی سەرۆکی دەوڵەت بێ و کارێکی تایبەتی پێ ئەسپێردرابێ: ئاجودانی سەرۆک جەمهوور بۆ کاروباری و وڵات، ئاجودانی نیزامی. ٣- بۆ ڕێزلێنان و حورمەت گرتن، بەو پاسەوانانەی دەرەجەیان لە نەفەر گەورەتر و لە ئەفسەر بچووکترە دەگوترێ * باش، باشچاوەش، عەریف. تێبــ. ـ ئەم وشەیە لە زمانی فرەنسیدا دەرەجە یەکی سەربازییە و یەکەم و دووەمی هەیە «ئاجودانی یەکەم، ئاجودانی دووەم» و دەکەوێتە نێوان «عەریف» و «ناییب زابت». یا گرووهبان و «سیتوان سێ». بەڵام لە کوردستانی ئیران کە لە زمانی فارسیڕا پەڕیوتە ناو زمانی کوردی هەر بەو سێ مانایانە بە کاردێت کە باس کران.

«نا.» خشتی سوور، خشتێکی لە کوورەدا سوور کرابیتەوە تێبــ. - ـئەم وشە لە ئەسڵا «ئاگور» بووە و عەرەب وەریان گێڕاوە و سەر لە نوێ گەڕاوەتەوە ناو کوردی و فارسی. هس.: گووراسن.

نیمە، لەتکە خشتی ناڕێک، خرچان، زەنگوڵ

بەخیل

خسیس

دەست ڕژد، خەسیس، چکوس، دەست قووچاو

بەرچاوتەنگ، ڕژد، بەرچڵ، چەپخووس، کنووس، چکۆس، قاڕنان، قرچۆک، مەندەمۆڕ، کۆنە، گزاڤ، ئارفەر، چەمتەنگ، بەدڕەسەن، پوور دژ، پیسۆک، چاڤتەنگ، دەزگرتی، دراڤکەتی، چاوبرسی

آجر

خشتی لم و رەڵمی سوورەوە کراو، کەرپووچ

آجر نظامی، آجر بزرگ.