[جۆرە دیانەیەکی لغاوە. (دیانەی عەجەمی)

شکیمة، لجام. وێنە

کولۆرییەکە کە لە ناوەڕاستی درەختدا ئاوی لێوە دەخواتەوە

ئەو ئەندازەیەیە لەدەم و لێوی وڵاخ کە لە کاتی ئاو خواردنەوەدا دەکەوێتە ناو ئاوەوە

ڕاوی سەرکانی

سوورێنچک

آبخور درخت، مغز درخت

«نتـ.» ۱-مەغزی دار و درەخت، کە لە ناوەڕاستیدایە و پاش توێکڵ و بەشە سەختەکەی دێت، هەر لە جسنی دارە بەڵام تۆزێ فشەڵە، ئیشی ئەوەیە ئاوێکی ڕەگ و ڕیشەی درەخت لە زەوی وەری دەگرن ئەویش هەڵی دەمژێ و لق و پۆپی دارەکەی پێ تێراو دەکا. ۲-ئەو لوولە قەفقەفەیە کە خواردن و خواردنەوەی لە ناو دەمڕا پێدا دەچێتە ناو ورگی گیاندارانەوە. ٭سوورێچکە، سوورێنە، قوڕگ. گەروو. ۳-جۆرێک ڕاوەکەوە، ڕاوکەو لەو کاتەدا کە بۆ ئاوخواردنەوە دێتە سەرکانی. «هو.» ئاوە وەرە. ڕاوە سەر کانی.

سوورێنچک، ڕاوی سەرکانی، ئەو ئاوەیە کە لە لمبۆزی ووڵاخ دەتکێتە ناو ئاوەوە لەکاتی ئاوخووارنەوەدا. کەلۆرێکە لە نێوەڕاستی داراندا ئاوی پێدا دەخوواتەوە. تاس، کاسە، بادە، بادی، قاپ، بەرداخ، پیاڵە یا قاپی ئاوخوواردنەوەی،(بار) ترکال،(باک) پینف، خووارووفک

فراوان

جێگایەکە ئاوا بێ

آباد

دژی چۆڵ، ئاوا

«ستـ.» ۱_حاڵێ شوێن و جێگەیەک، کە بۆ دانیشتنی خەڵک و نیشتەجێ بوونیان تەرخان کرابێ و چۆل نەبێ.: ئەم دێییە ئاوەدانە «خەڵکی لێیە، چۆل نییە». وەک ئاوەدان نەبێ وایە «دیارە خەڵکەکەی ڕۆییشتوون، چۆلیان کردووە». ماڵتان ئاوەدان بێ «هەمیشە خەڵکی تێدابێ، ڕەچەڵەکتان نەبڕێتەوە». ۱- «مجـ.» زۆر لە شوێنێ، قەڵەباڵغی، ا» کۆبوونەوەی خەڵکی: ئەم ڕەمەزانە مزگەوت ئاوەدان بوون «خەڵک هاتووچۆیان دەکرد» چاخانەکە ئیمشەو ئاوەدانە. ب» زۆرزانی، بە تایبەتی بەو کەسانە دەگوترێ کە پێیانەوە دیار نەبێ کە شتێک بزانن یا لە شتێ بزانن: وای مەبینە! لە دڵی خۆیدا ئاوەدانە «زۆر دەزانێ». ٭۱_ئاوا/۱. ۱_ئاوان.

ئاوا، ئاڤا، جێگایەکە کە چۆل نەبێ._بوون: ئاڤابوون._کردن: ئاڤاکرن._نا: چۆل، چۆل و هۆل

دوباره آباد شدن

پاش وێرانی و دەست لێ هەڵگرتنی خانوو یان زەوی دووبارە ساز بوونەوە

«مستـ. لا.» سەرلەنوێ کۆبوونەوە و نیشتەجێ بوونی خەڵک لە شوێنی کۆنەدی یا کۆنە شارێک: ئەم دێیە کوێڕا وا زوو ئاوەدان بۆوە. بابل پاش خاپوور بوونی ئیتر ئاوەدان نەبۆتەوە.

دوباره آباد کردن

پاش وێرانی ساز کردنەوە