تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



لەتەرجەمەهاتن
translatability, بشێت تەرجەمە بکرێت
مارتین لوتەر (لوثەر)
Martin Luther (1483-1546) کەشیش، نووسەر و خوداناسی ئەڵمانییە و ناودارە بەوەی داهێنەری ڕێچکەی «لوتەریانەتی» Lutheranism یە لە چاکسازیی پرۆتێستانەتی Protestant Reformation ـدا.
هاوبەستەبوون
Interdependence, لە هاو-وابەستەبوون کورتکراوەتەوە بۆ بە واتای وابەستەبوونی هەمەلایەنە.
هاوتابوونی ئاڕاستەبار
هاوشانەتیی پاتەوپات
هەستەدەر
کەسێکی هەستی بە شتان دروست بێت، بڕوانە جەلیزادە، «زاراوەسازیی پێوانە»، www.mamosta.netکەسێکی هەستی بە شتان دروست بێت، بڕوانە جەلیزادە، «زاراوەسازیی پێوانە»، www.mamosta.net
هەستەدەری
هەستکردنی دروست بە بابەت و دیاردەی جۆراوجۆر. «هەستەدەر» ئەو کەسەیە هەستی دروستی بۆ بابەت و دیاردەی جۆراجۆرە هەیە.
بڕوانە: مەسعوود محەمەد، «زاراوەسازیی پێوانە»، سایتی مامۆستا www.mamosta.net.
هەستەوار
مرۆڤێکی لە ڕێی هەستەوەرەکانییەوە (دیتن، بیستن، بۆن کردن...) دەرک بە دەوروبەر بکات.
پاتەوپات
explicit, ڕاشکاوانە هاتۆتە دەربڕین. دەربڕینی ئاشکرا، ڕوون و ڕەوان. بەرانبەر نێوتۆژ، بنلێو یان بنتۆژ بۆ Implicit.
پاتەوپاتکاری
explicitation, چەمکێکی تەرجەمەناسییە دەڵێت: ئەوەی لە تێکستی سەرشاردا نێوتۆژ implicit ە، زۆر ڕوون نییە، لە تێکستی ئارمانجدا پتر ڕوون بکرێتەوە، پاتەوپات explicit باس بکرێت. پاتەوپاتکاری پێچەوانەی «نێوتۆژکاری»ـە.
پاواتەکی
connotative, گشت ئەوانەی وشەکە دەیانگرێتەوە، هەموو ئەوانەی دەکەونە بەر واتاکێشەکێی وشەیەک، دەکەونە پانتایی ئەو چەمکەوە، کە دەکاتەوە «پەرتواتا» extension, واتای بەرین و پەلهاوێژی ئەو چەمکە. بۆ نموونە پاواتای «بەرخ» دەشێت بەستەزمان، نەرمونیان یان خۆشەویست (بەرخەکەی دایە) بێت بەڵام شاواتای «بەرخ» بەچکەی مەڕە. بۆ پێچەوانەی پاواتا بڕوانە «شاواتا».
پشتەوپشت
بۆ دۆخێکی داوەستاوە، دوو کەس پشتیان لە یەکە. ئەمە جودایە لە «پشتاوپشت» کە بزاوتن تێدایە. «سەروبن» داوەستاوە و «سەراوبن» بزاوتنی تێدایە. هەروەها سەروژێر و سەراوژێر.
پشتەوژمێر
ژماردن ڕووەو پاش: پێنج، چوار، سێ، دوو... هتد. پێچەوانەی پێشەوژمێر.
پیشووی تێدا دەخواتەوە
بە کەسێک دەگوترێت کە لە یەک کاتدا فوو بە شمشاڵدا دەکات و لە لووتیشەوە هەناسە هەڵدەمژێت! واتە کاکی ژەنیار هەناسەی سووڕ دەخواتەوە لە کاتی ژەنیندا! ئەم کارە بەردەوامی هەیە بۆیە بڕین لە ژەنینەکەدا نابیستیت. هەر ژەنیارێک بگاتە ئەم پیشووخواردنەوەیە، ئەوە پلەی ئوستادییە!


«پشوو»، «پیشوو»، «پیش» و «بین» زۆریان بەبەرەوە هەیە و بەپێی زاراوە و ناوچە دەربڕینەکانیان دەگۆڕێت، بۆ نموونە،


- « پیشی لێ دەخواتەوە!» بە مرۆڤێکی داخلەدڵ لە شتێک دەگوترێت کە بۆنی بێدەسەڵاتیی یان ئارامگرییەکی لێ بێت، بۆی هەیە پیشخواردنەوەکەیش کاردانەوەی لێ بزێتەوە.

- «هەروا پیشووانی لێ دەخواتەوە!»، بە مرۆڤێکی تووڕە لە کارێک دەگوترێت کە جارێ هیچ کاردانەوەیەکی نەبووە، بەڵام ئامادەکاری دەکات و بۆی هەیە کاردانەوەی هەبێت.

- «پشوودرێژ بە!» دەربڕینێکە بە مرۆڤێکی توڕە و لە بارێکی تایبەتدا دەگوترێت.

- «پشووە بایەکی نایەت!»، مەبەست لە شنەبایەکە کە ئاسوودەبەخش بێت بۆ مرۆڤ.

- «کابرا پشوی لێ دەخواتەوە!»، بە کەسێکی زۆربڵێ دەگوترێت کە بواری قسە بە بەرانبەرەکەی نەدات.

- «پشووی هەر دەمێنێ!» کاتێک یەکێک تەنگەنەفەس دەبێت. ئەم دەربڕینە لە دەشتی هەولێرە بەکاردەبرێت.

- «بیندرێژە!»، واتە پشوودرێژە.

- «بین دەخواتەوە»، دەربڕینێکە بۆ کەسی ژەنیار کە دەتوانێ بێ وچان و بێ پسانەوە زوڕنا یان دووزەلە و باڵبەبان بژەنێت و بە دەمییەوە هەناسە بدات.

پێتەرەڕەش
گەمەی کارتە
ڕستەبەند
سیستەم یان مۆدێلی ڕستەبەند، ژمارە لەسەر ژمارەهێڵدا خانەی تایبەتی خۆی هەیە، چوار دەکەوێتە نێوان سێ و پێنجەوە. سیستەمێکە بۆ هاسان کردنی پەی بردن بە پەیوەندیی نێوان ژمارەکان و هەروەها بۆ ژماردنی هزرزا و بۆ فراژووتنی ستراتیژی خەیاڵکرد.
ڕستەسازی
ڕستەژمار
Sequence لە ماتەماتیکدا چەمکە بۆ ڕزمەیەکی نەخشینی ژمارە، واتە ڕستەیەک ژمارە خاوەن نەخشێکی تایبەت. ڕستەژمار دوو جۆری هەیە: ١- «ڕستەژماری ژمێرکار» ٢- «ڕستەژماری ئەندازەکی».
ڕستەژماری ئەندازەکی
Geometric Progression, Geometric Sequence - لە ڕستەژماری ئەندازەکیدا، هەر ئەندامێکی پاش یەکەم ئەندام بە جاراندنی ئەندامی پێش خۆی و ژمارەیەکی نەگۆڕی نا-سفر، پێی دەگوترێ لێکدەری هاوکۆ Common Ratio، دێتە بەرهەم.
ڕستەژماری فیبۆناچی
Fibonacci sequence ڕستەژمارێکە ژمارەی داهاتوو تێیدا یەکسانە بە کۆی دوو ژمارەی پێش خۆی: 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34….