سێوان، سەیڤان، بەرباران، سەویانە، (هەو) سەیوان. بۆ پارێزگاری لە بارانە لەسەر سەر ڕادەگیرێ هەر وەکوو سەیوان بۆ تیشکی هەتاو لە هاویناندا لەسەر سەر ڕادەگیرێ. (ئەردە) سەرهەڵپاچراو لە بۆ دارو درەخت

باژێرو شارێکی کوردانە لەژێر دەستی تورکاندایە

کۆتەڵ، چەمبەر، شیوەن و گریان بۆ مردوو بە کۆمەڵی، چەمەرە، زێوەکردن، کۆمەڵگرتن، کۆمەڵەی پیاوو ژنانە بە دەورەی تەرمەوە بە شین و گابۆڕ، بۆ (تووک)یش بەکار دەبرێ: یا خودا به_بێ. جاران، کە کەسێکی گەورە یا خۆشەویست بمردایە جل و بەرگ و چەکی بە سەرزینی ئەسپەکەیدا دەکراو بە دەوری ئاواییدا دەیانگێڕاو دانیشتوانی ئاوایی بە گریانەوە بە دەورەیدا دەڕۆیشتن، چەڵەم

چەنەگە._لێدان: چەنەگەلێکدان، قەوچەقەوچ، چەنەبازیکردن. زەوییەکە قوڕێکی هێندە بە تینی هەبێ لاقی ووڵاخان بگری. (لو) هێندە؛_ی قرانێک: هێندەی قرانێک. (خۆ.، موک) هەرەس

زۆربڵێ، چەنەباز، چیڕەدرێژ، پلپلێ.(باک) نەوالخ

دەنگی گوجیلەسەگ و ووڵاخانی ترە

گیایەکە لەنێو دەغڵاندا شین دەبێ

چەپۆک

چەپەچەپ، تەپەتەپ، پێڵاو بە چەکەچەک لە دوری خۆکێشان. (ڕۆژ) چتی قورس بە سەرنجکێشان

چەڵتک، چەلپ، (باک) چەلپک، چلتووک، برنجێکە لە ناو کیفەکەی خۆی دابێ و نەکوتراوو پاک نەکراو. گیای برنجی، ساپ

مەبەس لە دووانی خراپە لە کاری ئەم و ئەودا

توورەکەیەکی شاڵینه، دەنکەترێ و یا هەناری تێدەکرێ و لەسەر کۆلیت دادەنرێ و بە پێ دەشێلرێ تا ئاوەکەی بگیرێ هی ترێیەکە دەکرێته دۆشاو، هی هەنارەکەش دەکرێ بە ڕوبی هەناری

(باک.): جووره ماسییەکە

کەل و پەلی تەونییە،مرازێکی تەونییە،چنگ کورکی گیانلەبەرانە کەچتی پێدەرنرێ.

خووێن شیرین، ئێسک سووک، -ی: خووێن شیرینی، ئێسک سووکی

(ژەن.): کرمێکی باریک و درێژایی چل پەنجا گەز پتره لەئاوێدا دەژی بەهاران دێته دەرێ ووره وورێ دەکات. گەرگه. بەرده تراویلکه

(شا.):شیلاووک٬پارچەیێکی لۆچ لۆچدارە لە ناو زگی گیانداریدا و پڕە لە پیسایی

(باک.): دومبەڵان

بڕوانە:کرۆک

دژی چەور