جقە، قامکێکە لە پێی کەڵەبابی دەردەکەوێ دووای تەمەنی ساڵێکی. پەڕێکە وەکوو تاووس و ئیتر پادشایان لە تاجەکەیانی دەچەقێنن

دەنگی وێک کەوتنی ددان لە سەرمان

چیڕەی ددان، دەنگی وێککەوتنی ددانانە لە کاتی لەرز یا ترس یا سەرمایەدا، کزە، سۆز، سۆزش

دارشەقە، مرۆی شەل و یا یەک لاق پێی دەڕوات

دارشەقە، مرۆی شەل و یا یەک لاق پێی دەڕوات.

دارشەق

ئەستوورکێکە بە کونجییەوە لەسەر ساجی برژابێ

گیایەکە گەڵای لە هی داربی دەچێ و باریکترە. گیایەکە بەهارییەو بۆ کەسێکی دەنگی نووسابێ جۆشدەدرێ و دەخورێتەوە. گیایەکی دڕوییەو بستێک بڵند دەبێ وەهی گووێنی دەچێ چەند گوڵێکی سوور یا شین یا سپی فوودراو دێنی منداڵان لە نێوچاوانی خۆیانی دەدەن دەیتەقێنن، تێووڵتەقێنە، تەقتەقۆک، چەقچەقۆک، چەقەنە، ئەو گیایە شیرێکی زۆر تاڵ دێنێ. (لو) قەزوان. چەقەی ئاش، چەقچەقەی ئاش و چتی وەکو وی. (ئەردە) کاسنی، گولیلی. (ئەردە) گیایەکی خۆرسکە لە قەراخ چۆم و کشت و کاڵاندا سەرهەڵدەدا لکەکانی کورت و ریشەکەی ئەستوورن گوڵەکانی شینن، لە پزشکیدا ڕەگ و ریشەکەی بە کوڵاوی بەکار دەبرێت تا بڕو هێزدەری چیکڵدانیە، ریشەکەشی دووای ووشکبوونی بە کوتراوی وەکوو قاوەی بەکار دەبرێ بەڵان تام و بۆنی وی نادات

باڵندەیێکی چکۆڵەیە هەر چەقەچەقیەتی و لەگەڵ جووتێران بەناو خەتاندا دەگەڕێ

شیرەی کۆلکی گیایەکییە وە بنێشتی دەچێ، (هەورا) کۆکڵاخ. چەقاڵتە، چەق، چەقبەردە، چتێکە لە نێوانی گوشتی و بە زەویدایەوە پیستێکی تەنک دەچێ و بۆ خوواردن دەست نادات. هەراهەرا، چەنەبازی، چەقەچەق. (کۆ) چیرەوە، بێشەرمی، کوتن و دەنگی کوتنێیە، قسەی بێهوودە کردن. لە جگێنێدا دووای هەڵاویژتن یا پاڵ پێکەوە بنێن کەس نایباتەوە دووبارە هەڵیدەدەنەوە پێیدەڵێن

(ئهردە.)قە شمە رجاڕ.

دڵتاریک،دڵپڕ،دە خە زدار،(باک.)ّبێ بە زە یی ،ئە زنۆ،کینۆ.-ی:دڵپری:دە خە زداری.

پاڵوو،بە ربە رە کانی،ڕکە بە ری،قینە بە ری،لە گە ڵ یە کتری بە رە نگار بوون،لە داخی یە کتری کارێک یا ڕێگایە ک خستنە بە ر.-کردن:بە ر بە رە کانی کردن.

ڕقن،ڕکن،قیندار.-ی:ڕقداری،قینداری.

ڕۆزقە،گیایەکی بەهارییەو وە گێلاخەی دەچی بە کوڵاوی و برژاوی دەخورێ.

ڕەقیاو، کیسەڵی ئاوی، (باک.): ڕەق، داعبایەکی ئاووییه و ڕەق و کلکدارە و وە کیسەڵێ دەچێ. تەقە، دەنگی لێدانی چتییه، دەنگی چەرم و کەوڵی ووشک و ئیتر

کلکە لەقێ

نەخشێکە لە تەوون دروستدەکرێ وەکوو کلکی ڕەقە

(هەورا.): کۆخەڕەشە

گوورلۆق٬ بە ئێرخە غاردان٬ بۆ مرۆ و پێڕۆیانە.