دووکەس، کە ماڵاتیان تێکەڵ بە هی یەکتری دەکەن و هەر کامێکیان، کە بەخێویان بکات دەبێتە ـ . ڕان بە تەرازگرتن و مێگەل بە نیوەیی. تیرەیەکە لە جاف. ـ یی: شووانێتی.

سنوور، پاسار، تخووب، دیوارێکی بەرز نزمه بە گردی شار و گۆرستان و شووێنانی تردا دەکرێ بۆ دیارکردنی سنوور یا قایمی. ـ ی خانوو: کەنار. خراپ، نابار، ناباو، نەنگ.

کەل و پەل، شڕەوبڕه.

گیاشۆره گڕنی گڕنیه، گۆپکەی ووردووردی هەیە، گەڵایەکانیشی زۆر ووردن لق و پۆپیشی زۆر لێدەبێتەوە زۆر بە زەویدا ڕادەکشێ ئیتر له زەوییهوە بۆ حەوا بەرز دەبێتەوە بە تەڕی دەکوترێ و لەسەر برینان دادەنرێ. چتێکی سپیه وەک زاخ لەناو ئاو دەکرێ بۆ جل شوشتن و بارووتیشی لێ دروستدەکرێ بە ئاوەکەی خارشتی پێ بشورێ چاکی دەکاتەوە، لەگەڵ نۆشادریش مسی پێ سپی دەکرێتەوە. باڕووتی پاک نەکراوه، خووێیەکی سووێر و تفته و گرگره لە ئاگری نزیک کەوێ گڕ دەگرێ.

کایەکە لەبنی چاڵان دەکرێ تا دەخڵەکە نم نەکێشی.

چەند ددانێکی شیرییه لە زاری ڕەشە ووڵاخی و یەکسماندا له تەمەنی دوو ساڵ و نیویدا دەکەون دووایه ناوبژەی دەردەکات، کە ئەویش کەوت بەرازەی دەردەکات لە تەمەنی شەش ساڵیدا. شیله، مەی، غمی چتی شیرین. ڕینگ، ڕینگاڵ. ڕۆنگەرچەک. ئاوی ترێیەکیه، کە بۆ دۆشاوی بێ پێش ئەوەی بیکوڵێنی و هەوێنی تێکەن ـ ی پێدەڵێن. ئاوێکی ڕەشه درەختان دەری دەکەن.

منداڵی شیرەخۆرەی بەرمەمکان، بەبه، بەبەڵه، شیرمژ، ساوا.

شینێکی سپی پاته. (هەورا.) قەزوانی.

لاکێشی.

(باد.) پارچه زەوییەکه گیای هەڵزی لێ شین بوونێ، که گیایەکەیان درووەوە پێی دەڵێن دورینگه.

کەسێکه هەردەمەی لەسەر هەوەسێک بێ.

کرتەی (شێخ محەمەد) یه. شره. (هەو.) ئەیڕۆ، ئەی شێره: وەیڕۆ.

شێرێکه لە بەفر دروست دەکرێ لەلایەن منداڵانەوه.

(خو.) گیایەکه وەکو تۆڵەکه لەگەڵ ساواری لێدەنرێ. (جا.) شێلک. ڕەنگه شاتەڕە بی.

سەربزێو، یاخی.

ئەو کەسەیە ووڵاخی وا لێده خوڕێ، کە شەغرەی دەکێشتەوە. جووره دەستەبەرەیەکە شەغرەی پێدەگووێزرێتەوە.

ژەنگەسووره.

شەرواڵ بەکۆڵ.

جوورێکە لە گیای گووین، که پێی دەڵێن جەباری. شەکرۆکه.

تێسووی شیرین.