تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



دێ
لادێ،گوند، ئاوایی، دەگا، (فە.) جوون، دەی، چەند خانووێکە لە دووری شاراندا. (باک.) تا، هەتا، هەتاکوو، تاکوو، (مەنگور) دایک. دێت لە مەولادێت، بۆ یەکێکی نەدیو، لەسەر چاوگەی(هاتن) وەرگیراوە. لە کاتی هاندانی ووڵاخاندا بەکاردەبرێ بۆ فرۆشتنیان، دەە. (خۆ. ،ڕەوا.)گیشەی چرووانە بۆزستانی ڕێک دەخەن،کە بدرێ بە ئاژاڵ و ماڵاتان،(ڕەوا.، خۆ.) دێچروو، گەڵ، گیدار، (فە.) سەقەڕ و باڵندەی گۆشت خۆرە. (باک.) دەبێ. دایک، داک:-وباڤ:دایک و باب. گەڵای دارە بەڕوو و دارە مازوو، کە لێ دەکرێتەوە و لە ناو لکی داراندا کۆمەڵدەکرێ بۆ زستانی ئاژاڵ و ماڵاتان.دەنگێکە لە ووڵاخ دەکرێ بۆ گێڕانەوەی لە کارێک
مییرە دێ
دێڵە سەگ
(باک.):دێڵک،دێڵە سە
ئەرژەنگی دێو
ناوێکە گیانداری زل و قەبەی ناشیرین و لەندەهۆری وێ دەچووێنن: دەڵێی_یت
تیا(دێریسم)
تیسەنینی(دێرسم)
تۆ چۆنی(بۆ نێرانە)
خەیاری دێمی
گووژاڵک، کاڵەکە مارانە
دێبل
(باد.):شەیتان
دێبەر
(شن.):زەوییەکە لەبەر ماڵان بێ. (گەرمێن.) ڕۆژە جووتێکە لە زەوی. (بابا.)دێبەرە
دێت
(فە.):کچ
دێخ
شفت، شەفت،شەفتێ، داخ، دێخ، جەغز
دێخدێخ
دێدار
خاوەند دێ،خاوەند گوند.-ی:خاوەندێتی دێ،دێ ڕەنێوهێنان
دێدک
(با.):سپڵی گیانداران
دێدێ
(موک.): دێدە، خوشکی گەورە، (موک.) بۆ ئاژۆتن و دارکردنی گامێشان بەکاردەبرێ
دێدە
(مۆک. ،باک.):خیچۆ، ئەت،(کۆ.) تاتک خووچە، خوچێ،(دەر.، ڕۆژ) تاتە، (موک.) دێدی،یایێ،(هەو.) دادە، (هەورا.)داڵێ، بە شێواز بە خوشکی لە خۆ گەورەتر دەەگوترێ. (هەورا) زڕدایک.(ڕۆژ.، شەبە.)پوور، کە خوشکی باب بێ
دێر
(کەفە. ، هەورا.): درەنگ
دێران
دەغڵ بە (ڤان)پاک کردن، کەوەکوو بێژنگییە، تەتەڵە کردن.جێبوونەوەی چتێک لە چتێکیدا،ئەو قابە دوو مەن دەدێڕی واتە دوو مەنی تێدا جێ دەبێتەوە
دێرانن
دێراو
(خۆ.) گۆڵ، بۆ، (ڕەوا.) باو، (دەر.) باوە، (دزە.) کەردوو، جۆگەیەکی هەڵدراوەوەیە چەند جوورە سەوزییەکی لەملاولای دەچەقێنرێ. دەراو شوێنێکە لە بێستان و تووتنجاڕاندا لەکاتی ئاودانی ئاوی پێدا دەڕووا و تێشیدا ڕادەوەستێ