وشەدان

جوورە کۆترێکە لە کۆتری ئاسایی گچکەتر و باریکترە و بۆرە و خاڵێکی لەلای گووێیەتی خووێندنی لە هی ماڵی ناچێ٬ (بەرز.):ترێنه٬ (هەو.خۆ.شەم.):تفتیلک٬ (شا.):ترێنکه٬ (ڕۆژ.بار.):توویل. قومری

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

کۆترەتەقڵەباز

کۆترێکە کە لە هەوادا تەقڵەی لێدەدا

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

کۆترەقەڵاش

(کۆ.):جوورە کۆترێکی کێوییە

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

کۆترەکێفیلە

کۆترە کێویلە

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

کۆترەکێویلە

کۆترە گابەل٬ گابەل٬ هی شین و سپیان هەیە

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

کۆترەگاپەل

کۆترێکی زۆر گورەیە لە لێڕەواراندا دەژی دوو دێخی سپی لەسەر باڵییە

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

بەترە

نەخۆشیێکی چاوە، تەڕاخوومە

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

تەترە

تەتەڵە._کردن: تەتەڵەکردن

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

جاترە

جەهتەر، (هه ورا) هەزبێ، هەربێلە، ئەزبێ، (باد) جەتر، گیایەکی ماڵی و کێوییە بۆنی خۆشە لەناو چێشت و دانوولەی نۆکی دەکرێت، گیایەکە بە تەڕی یا بە ووشکی ئاو یان ئارەقەکەی بدرێ بە و کەسەی، کە زۆری خوواردووە، خوواردنەکەی بڵاو دەکات و تەواو ئاسوودە دەبێ. ژنێکی بێنووێژ نەبێ و زگ وزای نەکات بە چای بیخوواتەوە چارەی تەواو دەکات، جاترە لەگەڵ 15 دەنک عەناب کەمێک بکۆڵی و بکرێتە چا چاکترین چارەیە بۆ تەووژمی خووێن

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

جاترە کێویلە

گیایەکی بەهاری کێوییە لە جاترە دەچێ ئاوو ئارەقی وی بۆ ژانە زگ زۆر باشە

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

حوشترە:

تەختەی پانە لەنێو کەرەستەی جەنجەڕیدایە.

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

خوترە

(خۆ.): خوترەمە، پەیاغ، دارێکی ئەستوورە کە بۆ شەڕدستبدات

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

خۆترە

(هەو.): دارێکی قوڵە و ئەستوورە وەکوو کوتکی بە کاردەبرێ،(هەورا.) قۆتەرە

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

ددان ووشترە

(موک.):جوورە گەنمێکە

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

دەسترە

دەسرە.

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

سترە

جلیسقە.

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

سەترە

(کە.باک.):زلله٬-لێدان:زللە لێدان

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

لۆترە

(خۆ.):هەڵاتن بە گورگە لۆقە

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

نەترە

(موک.): هەترەش٬ (خۆ.دزە)زەندەق

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

هەترە

(هەو.) بار ڕووتی٬ (دەر.): هەڵەته٬ تار٬ هەتڵە٬ ئاواره٬ فڕندان٬ هەڵفڕاندن. –بوون: ئاوارەبوون٬ -کردن: فڕاندن

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

ووشترە

شەپۆل

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

پاکوترە

گیایەکە لە پاقلانچکە دەچێ و دەخورێ

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

پێکۆترە(کۆ)

پنجە گیایەکی سێ پەلکەیە گەڵایەکانی وەپێی کۆتری دەچێ و بەزەویدا پان دەبێتەوە

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

کۆترە

(موک.کۆ.):کۆتەره٬ سەری کوڵەکانه٬ دارێکی پانە لە ناوەندی هەسوون و (کۆمانج)ی دەواری دادەنرێ. (ڕۆژ.):ڕەگ و ڕیشەی ئەو دارو دەوەنانەیه٬ کە لە ژێر خاک دەردێنرێن بۆ سووتاندن٬ کیسەڵە

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

کۆترە بەرچیلە

کۆترەباریکە

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

کەترە

بەو چەند ئاژاڵانە دەڵێن٬ کەوەدووای مێگەل دەکەوون ٬ ئاژاڵ و ڕەشە ووڵاخی لاواز و لەڕ. (ئەردە.): خەوشدار٬ دەغەڵ٬ ڕەخنە٬ ئاهۆ٬ نەنگ٬ بەدی٬ چەپەڵی٬ خراو٬ گەند٬ نەخۆش٬ لەڕولاواز بۆ ماڵات و ئاژاڵان بە کاردەبرێ.-ی :نەخۆشی٬ لەڕی٬ دەغەڵی٬ چەپەڵی٬ خراوی٬ هاکۆ٬ ئاخۆتنی بەبێ مەبەس

تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان