تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



ترێ
(باک) تری، (هەورا) هەنگوور، (لو.، فە) ئەنگوور، بەری درەختی مێوییەو کە بە هێشوو دەیگرێ. ناوی چەشن و جۆرەکانی ترێیان لە شارەزوورو خاکی پاکی باباندا: ئزمیری، بۆڵمازوو، پاشایی. پاییزە، تایفی، چەمیلە، دەرەبۆڵە، ڕەشکە (چەند جۆری هەیەزەردکە، زەردێ، زەلکە، زرافی، سالحی، سەعدانی، سپیلکە، سووارو، سوورشامی، شەقشەقە، شمیری، شیرازی، عشاق، فەرخی، کاژاو، کشمیشی، کلکەڕێوی، گەرمکە، گون توولە، مام برایمە، مێخی، نینۆکی بووک، هیندوویی، یاقووتی. لە باکوور گەلێک جوورە ترێ هەیە بەڵان مامۆستا جگەرخوێن تەنها ئەو هەشتانەی نووسیوون: مەزرۆنە، گەورە، زەیتی، حەسەنی، بەنگی، سفنک، کۆخەر، کەرکوش
ترێ دۆشاوی
(موک) مامبرایمە، جوورە ترێیەکە
ترێ سپیکە(بابا)
جوورە ترێیەکە
ترێ سەرقولە
قەرخە. جوورە ترێیەکە
ترێ قۆرە(موک)
جوورە ترێیەکی شینە گلووشی لە هی کشمیشی ووردترەو دەنکی نیە
ترێ مار
ترێ مارانە
ترێ مارانە
(دەر) پەسیرە مارانە. گیایەکی وەکوو لاولاوی زۆر بەرز دەبێ و بە داران هەڵدەچێ، بەرەکەشی وە بەڵاڵووکی دەچێ، بۆ سووراوی لێوو ڕوومەتانیشی بەکار دەبەن، گەڵای وە پەلکە مێوی دەچێ بەڵان گچکەترو خڕترە. کە لە ئەژنۆی باداران هەڵبسووێ لەپێشدا خارشتی لێ پەیدا دەکات و لە دووایە فێنک دەبێتەوە، بە ئارەقە چەند تنۆکە ئاوێکی دەردەکات بەو شێوەیە بە چەند جارێکی بنەبڕ دەبێ، کە بنەکەشی ووشک بکرێ و بکوترێ بە بڕین وەرکرێ گۆشتە زوونەی پێ دێنێتەوە
ترێ پاییزە(موک)
جوورە ترێیەکە. (بابا) چەمیلە
ترێ ڕێویلە(شا)
(بار) داڵینۆک. ترێیەکی ڕەشی ووردی کێوییە
ترێ ڕەش
گەودوونە._لە سای گەردنێدا دیارە: واتە گەردەنی ئەوەندە پاک و ڕوون و ڕۆشنە گلووە ترێی، کە قووتدا گەردنی لەدیوی دەرەوەدا دەبینرێت
ترێ ڕەشکە
جوورە ترێیەکە
ترێزوو
(هه و) تەروزی. (باد) ترووزی. (هەورا) ترۆزی. مەخلیلات._ی ناسک: چەمیلە
ترێزە
بەو گۆشتە دەرپەڕیوو ئەستوورایییەی پژملی دەڵێن
ترێشتە(هەورا)
ترێنکە(شار)
ترێنە(بەر)
ترێچن
تریکشین._ی: تریکشینی
ترێژ(باک)
تیشکی هەتاو
ئەسترێشک
ئەسترێلک(خۆ)
شەمەترێنکه
شەمەتریله. ڕیوەڵۆک، جووره مێشێکی شینکاڵە نێو قەدی زۆر باریکه هەنگووینێکی دەکات زۆر لە ئی هەنگی خۆشتره و سووکتره و ئێجگار سپی و بۆنخۆشه.
پەڕەئەسترێلکە
کرمی خەیاروترێزوو و شینایی
هارییە
هەترێ و مەترێ
بەهەمەحاڵ٬ بەهەرحاڵ٬ بەهەرچۆنێکی بێ
گلوەترێ (شەق.)