تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



ئان(بار)
دەنا،(باک) یا، یان،(موک) ئامرازی گەلە، یێت، یێن، ئینە وەکوو دار بۆ گەل داران، کار: کاران، شار: شاران. ئان(ئەردە) دەم، کات، ڕۆژگار. ناز، ئەدا، شیرینی، نازداری
ئاویتە(باد.، بار)
ئێشە(ئێششە)(باک.، بار)
بۆ گەڕاندنەوەی بزن و مەڕان و یا بۆ لێخوڕینیان بەکار دەبرێت
ئەستێرەی سۆرک(بار)
ئەستێرەیەکی سوورەو هەمیشە دیارە
ئەشکەو(خۆ.، دز.، شن.، بار)
تەبەکی داری هەویری
بار
قوڵەکراوەوەی ناوی بارزانە بۆ سەرچاوەکانی ناو ئەم فەرهەنگە. دە پووت(باتمان)بارێکە. دووتا، دوولنگەبار، دوولابار. (باد) بەندەک، هەر چتێکی بە پشتی ووڵاخی هەڵگیرێ باری پێدەڵێن. کۆچ و بار._ برن: دڵنیابوون. دەربەست، دەربەند، یارمەتی. خووەنەدابن بارێ من: یارمەتی نەدام. ژ خووە راکرن بار: دەربەست و دەربەندبوون. تووانایی؛ لە بارمدانیە، تووانام نییە، لەباربوون: لە توواناو دەستەڵاتا بوون. باری زمان و لێوان: بەڵغێکە لەبەر نەخۆشی و یا هیچ نەخوواردن لەسەر یان پەیدا دەبێ. دۆخ: چلۆنی، چلۆنێتی، پاودان، ڕەخ، سنوور، دۆن، ڕەویەت، سەروسەکت. کۆک: بارکردن، کۆک کردنی کاتژمێر، دانانەوە._کردن: کۆچکردن، رۆیشتن. (باد) بەش، بەهرە. پیڵۆس، سیپاڵ؛ خۆلێ کردنەبار، خۆلێ کردنە پەڵاس. (باک) نووکی قامکی. بووار، بوورینگە. سەرەوخووار. ساختە، عەیار، غەش، دەغەڵ. کار، کاروبار. بەری داران. نەخۆشی: لەش بەبار. بەر، زگ، منداڵ. دەستوور، رێ و شووێن
بالیف(هەورا.، کۆ.، بار)
سەنیر، سەرین، (باد.، هەکا) پالگوە، پالگهە
بانبز(بار)
بووغاو(بار)
گیایەکە وەکوو بێژانی وایە لە نێو شاخاندا پنجەو بستێک بڵند دەبێ و زۆر خۆشە
بژوولک(باد.، بار)
بیبکە(بار)
بەبەڵەی چاو
بێ بار
بێ بەر، مرۆی نالەبارو بێ کەلک، بەرنەدەر
بێرم(بار.، باک)
زرێچەیێکی قووڵ و بێ بنە، کە نە ئاوی بۆ بچێ و نە لەبەری بڕوات، (ڕەوا.، خۆ) بیرمە. (باک) حەوز. لیتەی بن ئاوی
بەربووز(بار)
بەرگووز(باد.، زێبا.، بار)
بەرینک(بار)
بەنەشیشۆک(بار)
جوورە دارەبەنێکە قەزوانی ناسک و وورد دێنێ و بە بەرەکەشی هەر دەڵێن: بەنەشیشۆک
تاوا هێلک(بار.، گەر)
هێلکەو ڕۆن
تاوتی(بار)
تاوی(باک.، بار)
تادار، نۆبەتێ دار. گیایەکە. جوورە دارێکە، تاووک
ئارڤان بارکرن
ئاری باری(باک)
ئاڵووباڵوو، گەراز، میوەی دارێکی بەڵاڵووکییە، بەڵان لە بەری بەڵاڵووکێ گەورەترە
ئەسپ باری
یەکسمی باری، ئەسپی باری
باراسیاو(دەر.، هەورا)
باراسیاوهەڕ
باراش
(دەر.، هەورا)بارەسیاو، باراسیاو، (زا) هێڤڕان، ئەوەندە دانەوێڵەیە، کە بۆ هاڕینی ببرێتە ئاش
باراش لێ کردن
باراش لەئاشیدا ووردکردن. درێژە بە ئاخۆتنێدان
باراش هاڕ
باراش هێڕ، (هەورا.) باراسیاوهاڕ، (زەن) بارەسیاوهاڕ، ئاشەوان، یا خاوەند باراش
باراش هێڕ
(هەورا) بارەئاساوهەڕ، (زەن) بارەسیاوهاڕ، باراش هاڕ
بارام
نێوی نێرینانە، ناوی ئەستێرەی(مەریخ)یشە. ڕۆژی بیستەمی هەموومانگێکی ڕۆژی(شمسی)یە
باران
ئەو تنۆکە ئاوانەیە، کە هەوور بەسەر گۆی زەویدا دەبارێنی دەخڵ و دان و گژو گیاو باغ و باخچەی پێ تێراو دەبێ، (دەر. فە) واران، (هەوازەن) ڤاران، وەشت، بارین._ بڕان: بارانە ڕاوەستان، (موک) کەژکردن، جۆزەردان، نێوی مانگی دووایی بەهارێیە._ وەشاندنەوە: (زەنهەورا) هوورش برینگان، (موک) کەژکردن، کژکردن. باراندن: گوللەباران، تیرەباران، بەردەباران
باران بڕان
مانگی هەرە دووایی بەهارێیەکە 31ڕۆژە لە (21)ی حوزەیرانێ وە دەست پێدەکات تا بیستی تەمووز لە ڕووی ئەوەوە لەم مانگەدا بە زۆری بارانە چک دەکات کوردان ناویان ناوە
باران وەشاندنەوە
(زەنهەورا) هوورش برینگان، (موک) کەژکردن
باراناو
ئاوی بارانایە کە لە شووێنێکی نزمدا کۆبووبێتەوە
بارانن
بارانپێو
چتێکە ئەندازەی بارینی بارانە نیشاندەدا
بارانی
سەرپۆشێکە لە بەردەکرێ بۆ ئەوەی بارانە تەڕی نەکات
بارانی ناوەخت
بارانە
باران، بارانە دەخونێ._ ی سەر بە قەپووچکە._ ی سەر بەکڵاوە. کرێبار، سەرانەی بار
بارانەی توند