تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: نالی
ئەبوولەهەب
یەکێکە لە ناوەکانی ئاگر، ئیشارەتیشە بە ناوی ئەبوولەهەبی مامی پێغەمبەر.

داری ئیراک و داری هیند هەردوو کە عوودە ئیسمیان
هەمدەمی سوننەتە ئەوەم مەیلی ئەبوولەهەب دەکا
سەرچاوە: نالی
بولهەوەس
ابوالهوس، ئارەزووباز، دەسبەتاڵ و پووچ و بێمایە.

هەم واریثی فەرهادم و هەم نائیبی مەجنوون
وا تێ مەگە، قوربان، کە گەدا، بولهەوەسێکم
سەرچاوە: نالی
دوولانە
دووباد.

کەمەندی زوڵفی دوو لانە، لە بۆ گەبر و موسوڵمانە
دەکێشێ بێ موحابانە، چ لەملا بێ، چ لەولا بێ!
سەرچاوە: نالی
زولال
سازگار.

خەطی سەبزی لە کەناری لەبی، « نالیی »! هەروەک
« خضری زیندە » لەسەر چاهە، زولالێکی هەیە
سەرچاوە: نالی
زولەیخا
ژنی عەزیزی میسر کە دڵی چووبوو لە یووسف.

گەر ئەشرەف و مەحبووبە، یووسف کوڕی یەعقووبە
کچ بوو بە خڕیداری یەعنی کە زولەیخا کچ
سەرچاوە: نالی
زووڵفی بەهلوولیی
زووڵفی ئاڵۆز و پرژ و بڵاو. لەوەوە هاتووە کە (بەهلوول) بە شێت و بەرەڵڵا ناوبانگی دەکردووە.

پەرچەمی سونبولیی و، قەددی  (قضيب البان) یی
زوڵف بەهلوولیی و، خەط زەنگیی و، وەجهی حەسەنە
سەرچاوە: نالی
سولووک
ڕێگرتنەبەر. لە زاراوەی ئەهلی تەصەووفدا جۆرە خواپەرستییەکی تایبەتییە لە ڕێگای ئازاردانی دەروونەوە.

بە میعراجی سولووکی سالیکداندا تا نەچیی ڕۆژێ،
لەناو جەهلی مورەککەبدا دەمێنیی هەروەکوو ماوی
سەرچاوە: نالی
سولووک
ڕەوشت. خواپەرستیی ئەهلی تەصەووف.

« نالیی » کە ویقاری نییە، بێباکە لە خەڵقیی
صۆفیی کە سلووکێکیی هەیە، عوجب و ڕیایە
سەرچاوە: نالی
سولووک
ڕێ گرتنەبەر.

بەڵێ بەم ڕێگەدا جەممازە جانبازە کە ڕۆژ و شەو
دەکا سەیر و سولووکی دائیمەن سەرخۆش و مەستانە
سەرچاوە: نالی
سولووک
سالیک، مرید، ئەوەی خەریکی خواپەرستییە.

کوشتەی نیگاهی دیدەتە، گەر مەست، ئەگەر خەراب
بەستەی کەمەندی زوڵفتە، گەر شێخ، ئەگەر سولووک
سەرچاوە: نالی
سولەیمان
حەزرەتی سولەیمان.

صەریری جونبوشی تەخت و مەحەففەی مەخمەڵیی سەوزی
دەڵێی تەسبیحی مورغانە، لەسەر تەختی سولەیمانە
سەرچاوە: نالی
سولەیمانی
یەکێکە لە بەناوبانگترین شارەکانی کوردستان، ئیبراهیم پاشای بابان لە ساڵی ١٧٨٤دا دروستی کردووە و پێتەختی میرنشینی بابانی لە (قەڵا چوالان) ـەوە بۆ گواستووەتەوە.

داخڵ نەبی بە عەنبەری سارایی (خاکوخۆڵ)
هەتا نەکەی بە خاکی (سولەیمانی) یا عوبوور
سەرچاوە: نالی
شۆڕبووەوە. مولغا
زاراوەیەکی تری زانستی نەحوە بە جۆرە عامیلێک ئەڵێن لە هەندێ حاڵدا نە لە لەفظ و نە لە مەعنادا کار ناکا. لەکار کەوتوو.

حورووفی جەڕڕە تێیاندا نەماوە ئاوی عەمەل
هەموو موعەللەق و مولغایی عامیلی تەقدیر
سەرچاوە: نالی
صولەحا
جەمعی صالیحە.

مەجذووبی طوروق، مورتەعیشی لەرزش و تا بێ
سالیک ڕەوشی مەسلەکی ڕێگەی صولەحا بێ
سەرچاوە: نالی
صەولەت
هەڵمەت.

ئەو طیفله خورد ساله، هەرچەندە وەک غەزاله
ئەمما که هاتە نه خچیر شێر صەولەتی مەهیبه
سەرچاوە: نالی
طوولانیی
درێژەدار.

نەرم و خۆش و مونتیج وەکو بەسطی ئودەبا بێ
طولانیی و بەرجەستە وەکوو دەستی دوعا بێ
سەرچاوە: نالی
طوولی ئەمەل
درێژیی هیوا.

ڕۆژ سەری کوڵمتە ڕووناکییی نووری بەصەرم
شەو خەمی زوڵفتە تاریکییی طوولی ئەمەلم
سەرچاوە: نالی
عاله می عولویی
جیهانی باڵا، مانگ و خۆر و ئەستێرەکان،

ئەو سێبەرە که عاله می عولووی له نوورییه
شەمس و نوجووم هەر چی لەواندا موقوڕڕەڕە
سەرچاوە: نالی
عولیا
بەرز.

چ حوجرە؟ حوجرەیی عولیا، کەوا نەعلەینی خوددامی
دوڕی تاجی سەری قو ط ب و وەلییو و شاه و سوڵطانە!
سەرچاوە: نالی
قوللاب
قولاپ.

شاهێنی دو چاوت کە نیگا و مەیلی بە دانگە
کێشانی بە قوللابی دلاوێزی بژانگە